كه آيه استضعاف به هيچ وجه در صدد بيان اصل كلی نيست و در نتيجه نه‏
بستر تاريخ را توضيح می‏دهد و نه درباره مكانيسم تاريخی اشاره‏ای دارد و نه‏
پيروزی نهايی تاريخ را از آن مستضعفان از آن جهت كه مستضعف‏اند می‏داند .
اين اشتباه كه فرض شده اين آيه يك اصل كلی را بيان می‏كند از آنجا پيدا
شده كه اين آيه را كه مرتبط و پيوسته به آيه قبل و آيه بعد است از آنها
جدا كرده و " الذين " را ( « الذين استضعفوا ») مفيد عموم و استغراق‏
گرفته‏اند و آنگاه از آن اصلی استنباط كرده‏اند كه با اصل مستفاد از آيه‏
استخلاف معارض درمی‏آيد . اينك مجموع سه آيه :
« إن فرعون علا فی الأرض و جعل أهلها شيعا يستضعف طائفة منهم يذبح‏
أبنائهم و يستحيی نسائهم‏إنه كان من المفسدين 0 و نريد أن نمن علی الذين‏
استضعفوا فی الأرض و نجعلهم أئمة و نجعلهم الوارثين 0 و نمكن لهم فی‏
الأرض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا يحذرون »( 1 ) .
اين سه آيه به يكديگر مرتبطاند و مجموعا يك مطلب را بيان می‏كنند ،
معنی مرتبط سه آيه اين است :
فرعون در زمين برتری جويی كرد و مردم زمين را فرقه فرقه كرد ، گروهی از
آنان را ذليل و ضعيف می‏ساخت ، پسران آنها را سر می‏بريد و ( تنها )
دخترانشان را باقی می‏گذاشت . او از مفسدان

پاورقی :
. 1 قصص / 4 - . 6

136