کتابخانه الکترونيکي انهار

بيرون از وجود خودش جستجو می‏كند . آن انسان آرمانی يعنی انسان آرزويی‏
همان خداست . پس در واقع آنچه خود داشت از بيگانه تمنا كرد يعنی از
بيرون تمنا و جستجو كرد . به عقيده فويرباخ از اينجا فكر خدا پيدا شد .
بعد وقتی كه منبع اين نيكيها و خوبيها و فضيلتها را در بيرون از خودش‏
پنداشت و فرض كرد - به قول نويسنده - در يك آسمان آرمانی آن را بيرون‏
افكند . آن وقت به همين قناعت نمی‏كند كه آن را به صورت يك فكر قبول‏
كرده باشد . می‏گويد اگر همين مقدار بود يك نيم‏مصيبتی بيشتر نبود .
مصيبت آن وقت كامل می‏شود كه بعد در مقام عمل شروع می‏كند در مقابل همان‏
موجودی كه او را از خود بيرون افكنده و فرض كرده ، اظهار اطاعت و
فرمانبری می‏كند ، اظهار تسليم می‏كند ، اظهار خضوع می‏كند ، پرستش می‏كند و
تسليم او می‏شود . در واقع شخصيت خودش را از دست می‏دهد . آن وقت ديگر
اين [ انسان ] به خودش تعلق ندارد ، به او تعلق دارد ، يعنی [ اين امر ]
منشا از خود بيگانگی می‏شود .
البته - قبلا هم عرض كرديم - اين كلمه " از خود بيگانگی " را برای‏
اولين بار هگل مطرح كرده است ولی نه در اين مورد . فوير باخ برای اولين‏
بار آمد اين حرف را زد كه دين منشا از خود بيگانگی است (به همين بيانی‏
كه عرض كردم) و معانی و مفاهيم دينی منشا ازخود بيگانگی هستند. دين منشا
ازخود بيگانگی می‏شود و انسان را از فضيلتهای خودش و هر چه دارد تهی‏
می‏كند و انسان می‏خواهد تمام اينها را به ماورا و غير خودش نسبت بدهد و
آنچه كه در خودش هست همه را بدی می‏بيند و آنچه كه در غير هست همه را
نيكی می‏بيند . اين " ازخودبيگانگی " است . اين از آن حرفهايی است كه‏
خيلی دنيا را تحت تاثير قرار داده است . حتی بسياری از ديندارها كه‏
هميشه وقتی در اين گونه موقعيتها قرار می‏گيرند چون راه حل مشكل را
نمی‏دانند تسليم می‏شوند ، می‏گويند اصلا در عبادت هم آدم نبايد حالت خضوع‏
و تسليم به خودش بگيرد و مرتب اظهار عجز و لابه كند ، نه ، انسان بايد
وقتی كه دعا هم می‏كند با مشت گره كرده دعا كند(خنده حضار)برای اين كه‏
اگر غير اين باشد از خود بيگانه شده است . از اين چرت و پرت ها
می‏بافند و به همديگر می‏گويند . (اين سخنان نتيجه ريشه يافتن اين مزخرفاتی‏
است كه اينها می‏گويند . )من شنيده‏ام ، گاهی اين حرفها را می‏زنند كه اصلا
در حال دعا هم آدم نبايد آن‏قدر حالت ذلت و انكسار و بدبختی و فلاكت به‏
خود بگيرد ، انسان شخصيتش را در مقابل خدا هم بايد حفظ كند و الا از