کتابخانه الکترونيکي انهار

خودتان را آزمايشی بكنيد " « فأتوا بسوره من مثله »" سوره‏ای مانند آن‏
بياوريد . كلمه " من مثله " را دو جور تعبير كرده‏اند : يكی اينكه‏
گفته‏اند " من مثله " يعنی مانند قرآن ، و بعضی گفته‏اند كه اين اشاره به‏
اين جهت است كه از كسی بياوريد كه او هم مثل اين پيغمبر باشد يعنی از
يك فرد امی ، فردی مانند او كه هيچ سابقه درس و تحصيل و فرهنگ و مدرسه‏
ندارد . اينجا هم همان جمله‏ها با تعبيرات ديگری [ آمده است ] ، آنجا
داشت : " « و ادعوا من استطعتم من دون الله »" ، اينجا می‏فرمايد : "
« و ادعوا شهدائكم من دون الله » " گواهان و شاهدان خودتان را ، هركسی‏
كه می‏خواهيد ، بياوريد . شاهد را شاهد می‏گويند به اعتبار اينكه او را
دعوت می‏كنند كه حقيقت مطلب را او بيايد بيان كند از باب اينكه افراد
ديگری را كه قهرمان شناخته می‏شوند بياورند تا عمل آنها گواهی بدهد . باز
هم اينجا قيد می‏كند : " « ان كنتم صادقين »" اگر راست می‏گوييد ، يعنی‏
ما كه می‏دانيم شما دروغ می‏گوييد در اين ادعای خودتان ، يعنی ادعاتان هم‏
ادعای حقيقی و از روی حقيقت نيست .
تا اينجا ما دو مطلب در ماهيت ادعای قرآن روشن كرديم : يكی اينكه‏
قرآن برای خودش ادعای معجز بودن كرده است و ديگر اينكه اين ادعای معجز
بودن به اين نيست كه تمام قرآن معجزه است ، بعض قرآن هم معجزه است ،
و لهذا در يك جا فرموده ده سوره بياوريد ، يك جا همان را هم تخفيف‏
داده و فرموده يك سوره بياوريد كافی است . پس قرآن يك سوره را هم‏
معجزه می‏داند .
اعجاز قرآن در چه قسمتی است ؟ آيا اعجاز قرآن در يك قسمت بالخصوص‏
است يا در قسمتهای متعدد است ؟ از خود قرآن چه استنباط می‏شود ؟ قرآن‏
تصريح نمی‏كند كه وجه اعجاز فلان وجه بالخصوص است چون واقعا نمی‏خواهد
وجود اعجاز را محدود به يك حد خاصی كند و بلكه در آيات متعدد ، در هر
قسمتی به يك جنبه بالخصوص اشاره می‏كند به عنوان يك اعجاز ، كه اينها
را برايتان عرض می‏كنم ، بعد درباره هر يك به طور كلی صحبت می‏كنيم .

فصاحت و بلاغت

يكی از وجوه اعجاز كه از قديم الايام مورد توجه قرار گرفته و فوق‏العاده‏
مورد توجه بوده است جنبه لفظی و جنبه ظاهری قرآن است كه جنبه فصاحت و
بلاغت