می‏شده هر وقت پيغمبر اراده می‏كرده بر زبانش جاری می‏شده ولی آنهايی كه‏
وحی نمی‏شد ه اينطور نبوده كه هر لحظه پيغمبر اراده كند به او وحی بشود يا
هر عملی كه موسی اراده می‏كرده فورا آن عمل انجام می‏شده است .
جواب : اين كه فرموديد ، نظريه سوم نيست . آن نظريه دوم به ترتيبی كه‏
من عرض كردم كه گفتيم قدرت و اراده خود پيغمبر است - من اشاره كردم‏
ولی به تفصيل عرض نكردم - مقصود اين نيست كه يك قدرتی به او تفويض‏
می‏شود . اصلا تفويض نسبت به خدا و مخلوق در هيچ موجودی معقول نيست .
بنده و شما ، ممكن است كه چيزی را كه من واجد هستم به شما تفويض كنم و
اگر شما واجد چيزی هستيد به من تفويض كنيد ولی وقتی كه من اين را كه‏
دارم به شما تفويض می‏كنم ، از خودم سلب كرده‏ام ، شما اگر داريد ، به من‏
تفويض می‏كنيد ، از خودتان سلب كرده‏ايد . ما دو موجودی هستيم در
عرض‏يكديگر . اين را يا من بايد داشته باشيم يا شما . اين لباس يا مال‏
من است يا مال شما . وقتی شما آن را به من داديد از خودتان سلب مالكيت‏
كرده‏ايد . اين مطلب در اخبار و احاديث اسلامی مخصوصا و در كلمات حضرت‏
امير بالاخص زياد است كه خداوند آنچه را كه به مخلوقش تمليك می‏كند باز
خودش مالك‏تر از اوست ، كه از نظر تعبير علمی می‏گويند مالكيتها در طول‏
يكديگر است ، آنگاه برای فهماندن می‏گويند نظير مالكيت طفل است در
برابر پدر . پدر چيزی را كه خودش در اجتماع مالك است نسبت به افراد
ديگر ، در خانه به فرزند خودش می‏دهد و اعطا می‏كند . اين را می‏دهد به اين‏
فرزند ، آن را می‏دهد به آن فرزند . اين فرزند می‏گويد اين مال من است ،
او می‏گويد آن مال من است . باز بچه‏ها در عرض همديگر هستند . چيزی كه‏
مال اين بچه است مال آن بچه نيست و چيزی كه مال آن بچه است مال اين‏
بچه نيست . ولی نه اينكه اين بچه‏ها كه دارند معنايش اين است كه سلب‏
مالكيت از پدر شد . باز اين بچه و هرچه دارد مال پدر است .
آنهايی كه می‏گويند معجزه قدرت و اراده‏ای است كه خدا داده ، نمی‏گويند
كه يك قدرت و اراده‏ای خدا به او تفويض كرده به معنی اينكه هر وقت دل‏
خودش بخواهد كاری بكند می‏كند ، هر وقت دلش نخواهد نمی‏كند ، چه خدا
بخواهد چه خدا نخواهد ، نه ، اين كلمه " باذن الله "
كه تكرار می‏شود اين است كه نه ، باز خدا بايد بخواهد ، سر رشته دست‏
خداست . صحبت اين است : آن وقتی كه آن كار را انجام می‏دهد خدا در همان‏
وقت به او يك قدرت و اراده‏ای داده كه اين كار را انجام بدهد يا اصلا
قدرت و

155