سرشت انسان
على « ع » در زمينه سرشت انسان چنين مىگويد :
قلب آدمى داراى صفات پسنديده و صفات ناپسندى بر خلاف آنها مىباشد : اگر اميد ، به آن روى آورد طمع آن را خوار مىگرداند . و اگر طمع در آن بجوش آيد ، حرص نابودش مىسازد و اگر خشم براى آن پيش آيد تندى و غضب به آن سخت مىگيرد . و اگر خشنودى آن را خوشبخت كند خوددارى ( از زيانها ) را فراموش مىكند . و اگر ترس آن را فراگيرد دورى جستن ( از كار ) مشغولش مىدارد ، و اگر امنيت آن گسترش يابد غفلت آن را مىربايد . و اگر مالى بدست آورد بىنيازى آن را به ناسپاسى مىكشاند . و اگر به مصيبتى دچار شود بىتابى رسوايش مىكند . و اگر فقر و تنگدستى آن را بگزد سختى و بلا گرفتارش مىكند . و اگر گرسنگى بر آن سخت گيرد ناتوانى آن را از پاى در ميآورد . و اگر سيرى آن از حد بگذرد پرى شكم آنرا آزار ميدهد . پس هر كوتاهى درباره آن زيان آور و هر زيادهروى نسبت به آن تباه كننده مىباشد
[ 265 ]
