با چه چيز پاسخ داده مىشود ؟
على « ع » درباره اصحاب جمل سخن مىگويد :
آگاه باشيد شيطان حزب خود را تحريك كرده و سپاهش را گرد آورده تا ستم به جايگاههاى خود باز گردد و باطل به ريشهاش برسد [ 3 ] . بخدا
[ 1 ] يعنى چنانكه در گذشته در جنگهاى اسلامى بر ضد مشركان قيام مىكردم امروز نيز همچنان در راه حق جهاد مىكنم .
[ 2 ] اصولا باطل بسوى بينش انسان شتاب مىكند و آن را از رسيدن بحق باز ميدارد ، گويا باطل حق را فرا گرفته و آن را پوشانده است . راستى على « ع » در زمينه موقعيت باطل در برابر حق ، و موقعيت خودش در آشكار ساختن حق و باطل ، زيبا سخن گفته است .
[ 3 ] اين سخن صريحا مىرساند كه گروهى كه منظور على « ع » بودند مىخواستند حكومت را بر طبق حكومت خليفه سوم ، در سايه خودبينى و ظلم و به چنگ آوردن غنائم اداره كنند و اين براى آنان ممكن نبود مگر آنكه مردم را بر ضد خليفه جديد يعنى على
[ 180 ]
قسم هيچ كار زشتى را بر من انكار نكردند و ميان من و خودشان از روى عدالت حكم ننمودند . اين گروه حقى را كه خود ترك كردند و خونى را كه خود ريختند از من مىطلبند . اگر من در اين خون شريك آنان بودم آنها نيز از آن بهرهاى داشتند و اگر بدون من عهدهدار بودند مسئوليت بر خودشان هست و بزرگترين دليلشان بر زيان خودشان مىباشد اى نوميدى كه دعوت كننده هستى چه كسى دعوت كرده ؟ و با چه چيز پاسخ داده مىشود ؟ [ 1 ] من به حجت خدا بر آنان و علم او درباره آنها راضى هستم . اگر امتناع كردند آنها را از تيزى شمشير برخوردار خواهم ساخت و شمشير براى درمان باطل و يارى حق كافى خواهد بود شگفت اين است كه براى من پيام آوردهاند كه براى نيزه زدن بيرون بيايم و در شمشير كشيدن بردبار باشم مادر به عزايشان بنشيند [ 2 ] من تا بحال به جنگ تهديد نمىشدم و كسى مرا از ضرب
« ع » گرد آوردند ، زيرا در زمان خلافت او اميد آن آزادى را كه قبلا در تصرف اموال و اوضاع و احوال مردم داشتند ، نخواهند داشت .
[ 1 ] منظور امام « ع » از دعوت كننده ، يكى از سرلشگران دشمن در واقعه جمل است . او از امام « ع » درخواست كرد كه براى نيزه زدن آماده گردد ، گويا امام « ع » را نسبت به جنگ و نتايج آن تهديد مىكرد . امام « ع » با جمله : « چه كسى دعوت كرده ؟ » دعوت و دعوت كننده را تحقير مىكند .
[ 2 ] اين جمله نفرين بر آنها است ، زيرا آنها ارزش خود را نشناختند . . . آيا پسر
[ 181 ]
شمشير نمىترسانيد . من به پروردگار خود يقين دارم و در دينم شبهاى نخواهم داشت .
