« انا هديناه السبيل اما شاكرا و اما كفورا ( 1 ) 0 و هديناه النجدين (2) 0 و من اراد الاخره و سعی لها سعيها و هو مؤمن فاولئك كان سعيهم مشكورا ( 3 ). آيات زيادی در قرآن است كه در آنها عبارت « بما كسبت ايديكم (4) آمده است. قرآن منزه بودن خداوند را از اينكه ما شرور و مفاسد را به او نسبت دهيم مكرر ياد میكند : « ما ظلمناهم ولكن كانوا انفسهم يظلمون (5) اگر مردمی بدبخت و بيچاره شدند ، ما به آنها ستم نكرديم ، خودشان به خودشان ستم كردند . مطلب ديگری كه درست نقطه مقابل سخن اين افترابندها و دروغگوهاست اينست كه در اسلام مسئلهای وجود دارد كه در ملتهای ديگر امروز دنيا به صورت يك قانون دينی وجود ندارد ( البته نمیگويم پيغمبران سلف نداشتهاند ) و آن اينست كه اسلام نه تنها فرد را برای خود و در مقابل خداوند از نظر شخص خود مسئول و متعهد میداند ، بلكه فرد را از نظر اجتماع هم مسئول و متعهد میداند . " امر به معروف و نهی از منكر " همين است كه ای انسان ! تو تنها از نظر شخصی و فردی در برابر ذات پروردگار مسئول و متعهد نيستی ، تو در مقابل اجتماع خود هم مسئوليت و تعهد داری . آيا میتوان گفت چنين دينی دين قضا و قدری است ؟ البته قضا و قدری به مفهومی كه آنها میگويند كه كارها را خدا بايد انجام دهد و بشر از اين جريان و مسير خارج است و مسئوليتی پاورقی : |