سرچشمه می‏گيرد . و لهذا ائمه دين فرموده‏اند : جاهل بهتر است امر به‏
معروف و نهی از منكر نكند . چرا ؟ « لانه ما يفسده اكثر مما يصلحه » (1).
چون جاهل هنگامی كه امر به معروف و نهی از منكر می‏كند ، می‏خواهد بهتر
كند بدتر می‏كند . و چقدر در اين زمينه مثالها زياد است .
شايد شما بگوئيد ما جاهليم ، پس امر به معروف و نهی از منكر از ما
ساقط شد ! جواب شما را داده‏اند . قرآن می‏فرمايد : « ليهلك من هلك عن‏
بينه و يحيی من حی عن بينه ( 2 ) 0 لئلا يكون للناس علی الله حجه بعد
الرسل »( 3 ) . از يكی از معصومين می‏پرسند : بعضی از مردم جاهلند ، در
روز قيامت با اينها چگونه عمل می‏شود ؟ می‏فرمايد : در آن روز عالمی را
می‏آورند كه عمل نكرده است ، می‏گويند چرا عمل نكردی ؟ جواب ندارد ، بايد
به سرنوشت ننگين و سهمگين خود دچار شود . شخصی را می‏آورند و می‏گويند :
تو چرا عمل نكردی ؟ می‏گويد نمی‏دانستم ، نمی‏فهميدم ! می‏گويند :
« هلا تعلمت » (4) ، نمی‏دانم ، نمی‏فهمم هم عذر شد ؟ ! خدا عقل را برای چه‏
آفريده است ؟ برای اينكه بفهمی ، موشكافی كنی ، بروی كاوش كنی ، تحقيق‏
كنی . تو بايد از آن كسانی باشی كه نه تنها اوضاع زمان خودت را درك‏
بكنی ، بلكه بايد آينده را هم بفهمی و درك بكنی . اميرالمومنين فرمود :
« و لا نتخوف »

پاورقی :
1 - كافی‏ج 1 ص 44 ، باب عمل بدون علم .
2 - سوره انفال ، آيه . 42
3 - سوره نساء ، آيه . 165
4 - امالی مفيد ص . 228

83