« فيدعو خياركم فلا يستجاب لهم » (1) . يعنی بايد امر به معروف و نهی از
منكر را داشته باشيد ، ايندو بايد وجود داشته باشند و گرنه بدان شما بر
شما مسلط می‏شوند . بعد خوبان شما می‏خوانند و به آنها جوابی داده نمی‏شود .
اكثرا اينطور معنی می‏كنند كه بعد از آنكه بدان شما بر شما مسلط شدند ،
نيكان شما به درگاه الهی می‏نالند و خداوند دعای آنها را مستجاب نمی‏كند .
يعنی قومی كه امر به معروف و نهی از منكر را رها كنند خاصيتشان اين است‏
كه خداوند رحمت خود را از آنها می‏گيرد . هر قدر خدا را بخوانند دعای‏
آنها به موجب اين گناه مستجاب نمی‏شود . ولی غزالی معنی لطيفی برای اين‏
آيه كرده است ( با اينكه مرد به اصطلاح درويشی است و در مسائل اجتماعی‏
ديده نمی‏شود ) . می‏گويد :
معنی اين جمله : « فيدعو خياركم فلا يستجاب لهم » اين نيست كه خدا را
می‏خوانند و خدا دعای آنها را مستجاب نمی‏كند ، معنايش اينست : وقتی كه‏
امر به معروف و نهی از منكر را ترك كنند آنقدر پست می‏شوند ، آنقدر
رعبشان ، مهبتشان ، عزتشان ، كرامتشان از بين می‏رود كه وقتی به درگاه‏
همان ظلمه می‏روند هر چه ندا می‏كنند به آنها اعتنا نمی‏شود . يعنی پيغمبر
فرمود : اگر می‏خواهيد عزت داشته باشيد و ديگران روی شما حساب كنند ،
امر به معروف و نهی از منكر را ترك نكنيد . اگر امر به معروف و نهی از
منكر نداشته باشيد اولين خاصيت آن ضعف شماست ، پستی و ذلت شماست ،
دشمن هم روی شما حساب نمی‏كند .

پاورقی :
1 - فروع كافی‏ج 4 ص . 56

45