نهضت كرد ، امر به معروف و نهی از منكر بود يا نه ؟ و ثانيا درجهدخالت اين عنصر در اين نهضت چه اندازه است ؟ همه میدانيم كه فلسفه عزاداری و تذكر امام حسين عليه السلام كه به توصيهائمه اطهار سال به سال بايد تجديد شود ، به خاطر آموزندگی آن است ، بهخاطر آن است كه يك درس تاريخی بسيار بزرگ است . برای اينكه يك درسرا انسان مورد استفاده خودش قرار بدهد ، اول بايد آن درس را بفهمد و حلكند . امشب من درباره مجموع عناصری كه در نهضت حسينی موثر بودهاند به طوراجمال بحث میكنم ، سپس درباره امر به معروف و نهی از منكر كه عنصراصلی اين نهضت است ، بحث بيشتر و مبسوط تر و مشروح تری میكنم .در نهضت حسينی عوامل متعددی دخالت داشته است ، و همين امر سبب شدهاست كه اين حادثه با اينكه از نظر تاريخی و وقايع سطحی ، طول و تفصيلزيادی ندارد ، از نظر تفسيری و از نظر پی بردن و به ماهيت اين واقعهبزرگ تاريخی ، بسيار بسيار پيچيده باشد . يكی از علل اينكه تفسيرهایمختلفی درباره اين حادثه شده و احيانا سوء استفادههايی از اين حادثه عظيمو بزرگ شده است ، پيچيدگی اين داستان است از نظر عناصری كه در به وجودآمدن اين حادثه موثر بودهاند . ما در اين حادثه به مسائل زيادی برمیخوريم : در يك جا سخن از بيعت خواستن از امام حسين و امتناع امام ازبيعت كردن است . در جای ديگر دعوت مردم كوفه از امام و پذيرفتن اماماين دعوت راست . در جای ديگر ، امام به طور كلی بدون توجه به مسئلهبيعت خواستن و امتناع از بيعت و |