كلمه " رب " كه در اين آيه كريمه آمده است به معنای پروردگار و
پرورش‏دهنده است . بعد از آنكه می‏فرمايد : " هر كسی در هر راهی كه گام‏
بر دارد و هر مقصدی را كه جستجو كند ما به او مدد می‏رسانيم و فيض خود را
از او دريغ نمی‏داريم " می‏فرمايد : " به موجب اينكه ما رب عالم و
پروردگار عالم هستيم و به حكم اينكه پرورش دهنده موجودات هستيم و يكی‏
از شئون ما ربوبيت و پرورش دادن است هر دو دسته را در راه خود تقويت‏
و تكميل می‏كنيم و پرورش می‏دهيم " .
آری ، ناموس جهان اين است كه هر بذری كه كاشته شود در آغوش عوامل بی‏
منتهايی كه هست پرورش يابد و رشد كند . جهان دستگاه مساعدی است برای‏
كشت و زرع ، اعمالی كه ما در جهان انجام می‏دهيم از نيك و از بد ، هر
يك بذری است كه در مزرعه اين جهان می‏افشانيم . پيغمبر اكرم فرمود : "
دنيا مزرعه آخرت است " هر كسی آن درود عاقبت كار كه كشت . هيچ عملی‏
در اين جهان گم نمی‏شود و از بين نمی‏رود ، نه تنها گم نمی‏شود و از بين‏
نمی‏رود ، بلكه آن عمل در زمين روح خود ما و در زمين اجتماع ما و بالاخره‏
در زمين مساعد جهان كه محفوف به هزارها عوامل است فرو می‏رود و پس از
مدتی می‏دمد و خود را بروز می‏دهد :

چون كه بد كردی زيد ايمن مباش

زانكه تخم است و بروياند خداش

آنچه كردی اندر اين خواب جهان

گرددت هنگام بيداری عيان

ای دريده پوستين يوسفان

گرگ بر خيزی از اين خواب گران

زانچه می‏بافی همه روزه بپوش

زانچه می‏كاری همه ساله بنوش

گشته گرگان يك به يك خوهای تو

می‏درانند از غضب اعضای تو

62