و بعد برای ديگران نقل می‏كنيد و آن كس كه برای ديگری نقل می‏كند به‏
اندازه آن ديگری كه از او تحويل می‏گيرد نمی‏تواند استفاده كند زيرا
نمی‏تواند به اندازه او به عمق معنا و سر حقيقت آن كلام پی ببرد . روی‏
همين تأكيد و توصيه رسول اكرم بود كه " علم حديث " در اسلام پديد آمد
كه مسلمانان با كمال دقت و امانت احاديث رسول اكرم را برای يكديگر نقل‏
می‏كردند و از نسلی به نسل ديگر تحويل می‏دادند ، و بعد " علم رجال "
پديد آمد ، يعنی علم تحقيق در احوال كسانی كه راويان اين احاديث می‏باشند
كه آيا قابل اعتماد می‏باشند و يا نمی‏باشند . امروز به يك جمله از
حكمتهايی كه به عنوان وصيت به ابوذر غفاری فرموده سخن خود را زينت‏
می‏دهيم ، فرمود :
" ای ابوذر ! از آن بپرهيز كه خيالات و آرزوها سبب شود كه كار امروز
به فردا بيفكنی ، زيرا تو متعلق به امروز و مال امروز هستی نه مال روزهای‏
نيامده ، در آنجا كه كار مفيد و لازم و خداپسندی می‏خواهی انجام دهی تأخير
و دفع الوقت را روا مدار ، ای ابوذر ! به عمرت بيشتر بخل بورز تا به‏
مالت " .
اين سخنان در زمينه غنيمت شمردن عمر و استفاده كردن از فرصت زندگی‏
است . جای تأسف است كه در نظر بسياری از مردم چيزی از وقت و زمان و
اين رشته طولانی لرزان كه نامش عمر است بی قيمت تر و بی ارزش تر وجود
ندارد . دوره عمر برای هر كسی دوره مدرسه است ، همان طوری كه در مدرسه‏
روز و ساعت و دقيقه ارزش دارد ، آن دقايقی هم كه زنگ تفريح نواخته‏
می‏شود برای تجهيز و

56