نعمت زبان و نطق و بيان است . حكما بيشترين مميز انسان را از ساير
جانداران همان نطق و بيان دانسته‏اند ، زيرا سخن گفتن انسان كه از روی فهم‏
و درك است بهترين مظهر و نيكوترين نماينده تعقل و فكر انسان است .
در قرآن كريم می‏فرمايد : " خدای رحمان به موجب رحمانيت خودش انسان‏
را آفريد و به او نطق و بيان آموخت " . به موجب همين قوه بيان است كه‏
آدميان منويات ضمير خود را به يكديگر می‏فهمانند و آنها را از فكر خود و
اطلاع خود و حالت خود آگاه می‏سازند . به موجب همين قوه بيان است كه علم‏
از فردی به فردی و از نسلی به نسلی منتقل می‏گردد . اگر اين قوه نمی‏بود
برای بشر زندگی اجتماعی مقدور نبود .
اين نعمت بزرگ به نوبه خود شكری دارد . شكر اين نعمت به اين است كه‏
زبان وسيله حقيقت گويی و راستگويی باشد نه وسيله دروغ و خلاف گويی يا
غيبت و تهمت و سخن چيزی و دشنام گويی . اين زبان را كه خداوند آفريده ،
برای اين است كه انسان آن را وسيله كشف حقيقت قرار دهد نه وسيله‏
پوشانيدن حقيقت ، بايد وسيله هدايت و راهنمايی مردم واقع شود نه وسيله‏
ضلالت و گمراهی و نفاق و دورويی .
علی عليه‏السلام می‏فرمايد از جمله اموری كه در سنت الهی ثابت است اين‏
است كه هيچ عمل از اعمال آدمی ولو آنكه زياد زحمت كشيده باشد قبول‏
نمی‏شود مگر آنكه چند خصلت را نداشته و يا اگر داشته توبه كرده باشد .
يكی از آنها شريك قرار دادن برای خداست در عبادت و بندگی . كسی كه غير
خدا را عبادت كند

220