خيال خود فلسفه و مبنايی هم تراشيده بودند و اين را به صورت يك مذهب و
روش دينی در آوردند ، تعصب را با جهل آميختند و همين امر منجر به ضربت‏
خوردن اميرالمؤمنين و شهادت آن حضرت شد ، عبدالرحمن بن ملجم مرادی يكی‏
از همين افراد است .
بعد از همه اينها يك عامل بزرگ كه در همه اين جريانها و هدف تهمت‏
قرار دادن ها و فتنه انگيزيها و آتش افروزيها مؤثر بود و زياد مؤثر بود
جهالت و بی خبری عامه مردم بود . جهالت است كه يك انبوه عظيم از مردم‏
را آلت و ملعبه فكر و اراده يك عده دنيا پرست قرار می‏دهد .
اميرالمؤمنين خودش به اين عامل اشاره می‏كند و می‏فرمايد :
« الی الله اشكو من معشر يعيشون جهالا و يموتون ضلالا ليس فيهم سلعة ابور
من الكتاب اذا تلی حق تلاوته و لا سلعة انفق بيعا و لا اعلی ثمنا من‏
الكتاب اذا حرف عن مواضعه » . ( 1 )
به خدا شكايت می‏كنم از مردمی كه در جهالت و نادانی زندگی می‏كنند و در
گمراهی می‏ميرند ، متاعی كم بهاتر از قرآن در ميان آنها نيست اگر حقايق‏
آن گفته شود ، و متاعی گرانبهاتر از قرآن برای آنها نيست اگر تحريف شود
و حقايقش وارونه گردد .
اين بود كه می‏فرمود : " « غدا ترون ايامی و يكشف لكم عن سرائری و
تعرفوننی بعد خلو مكانی و قيام غيری مقامی » " .
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته

پاورقی :
. 1 نهج البلاغه ، خطبه . 17

137