فرمود : بلی . تعارف ، تا آنجا كه پای عواطف واقعی در كار باشد و مقصود شخص ابرازعاطفه و علاقه و محبت بوده باشد خوب و پسنديده است . زندگی اگر عاری ازعواطف باشد خشك و بی روح است ، و از ادب عاطفه و محبت اين است كهمكتوم نماند و به طرف اظهار شود تا محبت او نيز جلب گردد . رسول خدافرمود : علاقهای كه ميان تو و دوستت هست آن را زود ظاهر ساز كه رشتهدوستی را محكم تر میكند . تعارف ، تا آنجا كه به صورت تبادل عواطفواقعی و اظهار محبت صميمی باشد خوب و مستحسن است ، اما ملتهايی كه رشداخلاقی و اجتماعی ندارند گرفتار انواع تعارفهای دروغين میباشند ، دو نفراز آنها كه همراه يكديگر هستند و میخواهند به اتاقی وارد شوند يا ازاتاقی خارج گردند مدتی با يكديگر تعارف میكنند در صورتی كه هر كدام ازآنها در دل خود از جلو افتادن ديگری ناراضی است . همچنين است تعارفهايیكه بعضی ميزبانها نسبت به مهمانان میكنند ، همه اظهارات بی روح و خشكاست ، تصنع و ظاهر سازی است . اين گونه تعارفات داخل در نفاق و دورويیاست . گفتيم كه نفاق و دورويی از مختصات بشر است و اگر در بعضی حيواناتديگر بوده باشد يك درجه خفيفی است . برخی حيوانات مانند روباه به مكرو خدعه معروف شدهاند . بديهی است كه مكر و خدعه آن حيوانات قابلمقايسه با مكرها و خدعهها و ظاهرسازی و تصنعهای فرزند آدم نيست ، ولینبايد چنين تصور كرد كه چون مكر و خدعه و دورويی از مختصات بشر است پسكمالی است برای بشر و بايد از آن استفاده كرده ، زيرا دورويی يك نوع |
