است . احتياج و دست پيش اين و آن دراز كردن است كه شرافت انسان را
لكه دار می‏كند و همانا بی نيازی و احتياج نداشتن است كه حافظ كرامت و
عزت و شرافت آدمی است ، و از همين جاست كه كار و كسب و هر چيزی كه‏
احتياج انسان را از ابنای نوع خودش رفع می‏كند مقام مقدس و محترمی پيدا
می‏كند ، زيرا چه چيزی مقدس تر و محترم تر از آن چيزی كه آبرو و حيثيت‏
آدمی را نگهداری كند .
ايضا به آن حضرت نسبت داده شده كه فرمود :
" اگر می‏خواهی آزاد باشی و حريت داشته باشی مانند بندگان و غلامان‏
زحمت بكش و كار كن ، اميد و آرزوی خود را از مال و ثروت جميع فرزندان‏
آدم قطع كن ، هرگز چشم طمع به مال و ثروت و اندوخته ديگران نداشته باش‏
. اگر كار و كسبی به تو پيشنهاد شد نگو اين كار كسر شأن من است و درجه و
مقام مرا در اجتماع پست می‏كند ، زيرا هيچ چيز به اندازه اينكه انسان از
ديگران توقع و تقاضا داشته باشد و از ديگران استمداد مالی كند انسان را
پست و حقير و خوار نمی‏كند . تو تا وقتی كه نسبت به ديگران بی نيازی و
استغنا بورزی و چشم طمع به مال كسی نداشته باشی و از احدی عطيه و هديه‏
نخواهی و از كسی توقع و تقاضا نداشته باشی از همه مردم بلندقدرتر خواهی‏
بود " ( 1 ) .
رسول خدا فرمود :
" از رحمت خدا دور است آن كسی كه سنگينی زندگانی خود را روی دوش‏
اجتماع بيندازد " ( 2 ) .

پاورقی :
. 1 مضمون رباحی منسوب به علی ( ع ) .
. 2 اصول كافی ، ج 5 ، ص . 72

88