کتابخانه الکترونيکي انهار

آيه ديگر از قرآن اين كلمه با كسر سين ( سخريا ) آمده است : يكی در آيه‏
[ 109 و ] 110 از سوره مؤمنون كه خطاب به اهل جهنم است و رفتار ناروای‏
آنها با اهل ايمان سر كوبشان می‏شود كه : " « انه كان فريق من عبادی . .
. فاتخذتموهم سخريا . . . و كنتم منهم تضحكون »" و ديگر آيه [ 62 و ]
63 از سوره مباركه " ص " كه از زبان خود اهل جهنم است كه : " « ما
لنا لا نری رجالا كنا نعدهم من الاشرار اتخذناهم سخريا ام زاغت عنهم الابصار
غ " .
هم قرائن نشان می‏دهد و هم تا آنجا كه من تفاسير را ديده‏ام ( مجمع‏
البيان ، كشاف ، تفسير امام ، بيضاوی ، روح البيان ، صافی ، الميزان )
اتفاق مفسرين است كه " سخريا " كه در آن دو آيه به كسر سين آمده است‏
به معنی " مورد استهزاء " است . تنها مجمع البيان به عنوان يك قول‏
غير قابل اعتنا نقل كرده كه بعضی گفته‏اند مقصود " به بندگی گرفته شده "
است . بعضی به طور مطلق گفته‏اند كه هميشه " سخريا " با كسر سين به‏
معنی " مورد استهزاء " و با ضم سين به معنی " مسخر " است .
اكنون ببينيم كلمه " تسخير " و " مسخر " چه معنی و مفهومی دارد ؟
اين دو كلمه در قرآن كريم مكرر آمده است و مفهوم " رام كردن " و "
رام شده " را دارد . در قرآن از مسخر كردن ماه ، خورشيد ، شب ، روز ،
دريا ، نهرها ، كوه‏ها ( برای داود پيغمبر ) ، باد ( برای سليمان ) ، هر
چه در آسمان و هر چه در زمين است ( برای انسان ) ياد شده است . بديهی‏
است كه در همه اين موارد مقصود اين است كه اين امور طوری آفريده شده‏اند
كه رام انسان و مورد استفاده و بهره برداری انسان هستند . در اين آيات ،
همه سخن از رام بودن اشياء برای انسان است نه از رام بودن انسان برای‏
اشياء . ولی در آيه مورد