و تنها اندام ظاهريشان مشابه است . ملاك نوعيت در اينجا ، ابدا وجود ندارد . دكتر سروش : اينكه ميفرمائيد حتی افكار تابع نوع زندگی است منظور كدام دسته از افكار است آيا افكار علمی و فلسفی هم چنين هستند يا فقط افكاری كه مربوط به روابط انسانها در اجتماع هستند اينگونهاند ؟ استاد مطهری : از نظر ما افكار اعتباری ، بدليل اعتباری بودنشان تابع اجتماع هستند يكی از مسائل بسيار اساسی كه در فلسفه اسلامی شناخته شده و از مفاخر اين فلسفه است ، فرق گذاشتن بين ادراكات اعتباری و ادراكات حقيقی است و اينكه در ادراكات اعتباری استدلالهای منطقی برهان و امثال اينها و حتی تعريف ، جاری نيست و آنها از اصول ديگری تبعيت ميكنند و آنجا كه فلاسفه اروپائی در مسئله تعريف گير كرده و دچار يك سلسله اشكالات شدهاند ، در مسائل قرار دادی و اعتباری است ، نه در مسائل حقيقی كه البته جای بحث اين مطلب اينجا نيست اما سؤال شما درباره اين مكتب بود سردمداران اين مكتب ، همه افكار حتی مسائل رياضی را هم تابع اجتماع ميدانند ولی البته بعدها ، ديگرانی كه به اصطلاح ، اصطلاحاتی در اين مكتب كردهاند ، فرق گذاشتهاند ميان علومی كه ما آنها را علوم حقيقی ميگوئيم با علومی كه ما آنها را علوم اعتباری ميناميم بنابراين اينكه اين مكتب در اين مورد چه اقتضا ميكند يك مسئله اينست و اينكه پيشروان اين مكتب در تاريخ چه گفتهاند مسئله ديگر . دكتر سروش : اينجا چون مطلبی فرموديد كه برای من حائز اهميت بود ناچار سؤالی مطرح ميكنم كه متاسفانه تا حدی ما را از مطلب اصلی دور ميكند و آن اينكه ، تفكيك ادراكات اعتباری از |