| يا بزرگی و عز و نعمت و جاه |
| يا چو مردانت مرگ روياروی |
از وقتی اين شعر را خواندم با خود گفتم يا بايد به عزو نعمت و جاهبرسم و يا بايد بميرم ، و اين شوق آنچنان در من نفوذ كرد كه با تمامقدرتم بكوشش و تلاش پرداختم تا اينكه به اينجا رسيدم اين حالت يكانقلاب است ، اما انقلابی فردی نمونه ديگری از انقلابهای فردی عشق است كهقبل از هر چيز از نظر كشف ماهيتش ، مورد نظر فلاسفه است بوعلی در بابعشق رسالهای دارد ملاصدرا فصل مشبعی را به عشق و بيان ماهيت و اقسام آناختصاص داده است با همه نظرات مختلفی كه در باب عشق وجود دارد ، همهقبول دارند كه اين امر نوعی انقلاب درونی و فردی است نوع ديگری ازانقلاب فردی كه شايسته است از نظر روان شناسی و فلسفی و اجتماعی وانسانشناسی مورد مطالعه قرار بگيرد ، توبه است توبه قيام فرد است عليهخودش قيام مظلوم است عليه ظالم قيام مقامات عالی و درجات عالی انسانیعليه مقامات دانی خودش است ، انقلاب انسان بماهو انسان عليه انسانبماهو حيوان است اينكه انسان گاهی به مرحلهای ميرسد كه خود عليه خود بپاميخيزد ، از خود مطالبه حقوق میكند ، از خود انتقام ميگيرد ، خود رامجازات میكند ، مسئله ايست قابل بررسی و از اين جهت توبه درست مثلانقلابات اجتماعی است در انقلابات اجتماعی هم يك اكثريت مظلوم عليهيك اقليت ظالم قيام ميكنند و از آنها انتقام ميگيرند و آنها را مجازاتميكنند توبه نشاندهنده نوعی تركيب قوا و غرايز در وجود انسان است كه درحيوان نظيرش وجود ندارد ( 1 ) .
پاورقی : 1 - حضرت علی ( ع ) توبه را به نحو جامعی تفسير فرموده است . مردی بهخدمت علی ( ع ) آمد و صيغه استغفار را انشا كرد : استغفر الله ربی و اتوب اليه >
