را میپذيرد و برای انسان ابعاد مختلف از نظر معنوی و مادی قائل ميشود ونيز با توجه به شمول مفهوم استضعاف كه در كلمات ديگر نظير استثمار واستبداد ديده نمیشود و در حقيقت در برگيرنده همه ابعاد مختلف روح انساناست ، آيا نمیتوان نتيجه گرفت كه قرآن خاستگاه نهضتها را نيز طبقهمستضعف ميداند ؟ پاسخ : در ضمن صحبت عرض كردم كه از نظر قرآن خاستگاه انقلابهابالضروره ، مستضعفين نيستند اما گروهی كوشيده اند با نوعی توسعه در مفهوماستضعاف ، مفهوم آيات قرآنی را طوری تفسير كنند كه با عقيده آنها كهميگويند پيروزی از آن محرومين است و آنها تنها طبقه انقلابی و مبارزهستند ، جور در بيايد لازم است توضيح بدهم كه استضعاف يك مفهوم اعمدارد كه اختصاص به جنبه مادی ندارد بلكه شامل جنبه معنوی هم ميشود ، وبه اين معنی خود فرعون ، هم استضعافگر بوده است و هم استضعاف شده يعنیفرعون دو شخصيت داشت - البته اين تعبير از من است - يك شخصيت فطری وانسانی ، كه همان شخصيت استضعاف شده درونش بود ، و يك شخصيت اكتسابی، كه شخصيت فرعونيش محسوب ميشد آيه شريفه : « و نريد ان نمن علی الذين استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهمالوارثين »( سوره قصص - آيه پنج ) هم شامل قوم موسی ( ع ) ميشود و هم شامل انسانی كه در درون فرعون بهبند كشيده شده است اين يك طريق تفسير آيه فوق است و ما مخالف بااينگونه تفسير نيستيم ولی آيا كسانی كه روی آيه مستضعفين تكيه ميكنند وبعد مسئله را به مسائل اجتماعی تعميم ميدهند هم همين تفسير را میپذيرند ؟درباره اين آيه میبايد توضيح بيشتری داده شود كه گر چه به وقت طولانیتریاحتياج دارد |
