نبود كه ما بتوانيم به خود اتكا داشته باشيم . آنچه كه ما در سابق دچارش بوديم ، بدترين نوع اسارت و بندگی بود ، نهتنها در مسائل اقتصادی ما را وابسته كرده بودند بلكه در ساير زمينه ها ،آنها بودند كه برای ما تعيين تكليف میكردند ( 1 ) . امام در همان اوايل اقامتشان در پاريس ، مكرر در اعلاميه هائی كه بهايران ميفرستادند ، مردم را تشويق به كشاورزی و به خصوص كشت گندممیكردند و ميدانيم كه اين فرمان تا چه حد مؤثر واقع شد ، بخصوص كه بلطفخدا ، امسال ، سال بسيار پر بركتی بود ( 2 ) . پاورقی : 1 - متاسفانه در اين مورد ، كشورهای جهان سوم كم و بيش سرنوشتی مشابهدارند اين ماجرا را كه از قول مرحوم آيت الله امينی رحمةالله عليهبرايتان نقل ميكنم شاهدی است بر اين مدعا ايشان تعريف ميكرد يكی ازنمايندگان مجلس عراق - در زمان نوری سعيد - كه شيعه بود و از وابستگانمرحوم امينی ، بخدمت ايشان آمده بود مرحوم امينی از او پرسيده بود شماوكلا اين علم لدنی را از كجا آورده ايد ؟ ما در كارهای علمی خودمان برایاظهارنظر در هر موردی احتياج به مطالعه و صرف وقت و بررسی و دقت نظرداريم ، اما چگونه است كه شما اين لايحههای سياسی مهم را كه به مجلسمیآورند در عرض دو سه ساعت ، تصويب يا رد ميكنيد ؟ نماينده با خندهجواب داده بود ، موضوع خيلی ساده است ما صبح كه به مجلس ميرويم ، اصلانمیدانيم چه مسئلهای قرار است مطرح بشود اول وقت يك نماينده از جانبنوری سعيد به مجلس میآيد خطاب به عدهای از وكلا میگويد قل نعم - شمابگوئيد آری و به گروهی ديگر میگويد قل لا - شما بگوئيد نه به اين ترتيبمعلوم ميشود كه چه كسانی بايد در موافقت با لايحه صحبت كنند و چه كسانیدر مخالفت با آن ، بعد هم كه لايحه به مجلس آورده ميشود ، تازه ازمحتوايش با خبر ميشويم و طبق دستور با يك قيام و قعود نسبت به آنتصميم ميگيريم . 2 - كسی از خراسان به ديدن من آمده بود ، يك پيرمرد شصت ساله .ميگفت حتی پيرمردهای صد ساله ما هم يادشان نمیآيد كه هيچ سالی بقدر > |