شرايط صحت

آنچه تا كنون گفتيم مربوط بود به شرايط تكليف ، يعنی شرايط مكلف بودن‏
، كه تنها با بودن آن شرايط انسان موظف به انجام كاری می‏شود . پس شرط
تكليف عبارت است از شرطی كه اگر نباشد انسان وظيفه و تكليفی ندارد .
ولی يك سلسله شرايط ديگر داريم كه " شرايط صحت " ناميده می‏شود .
چنانكه می‏دانيم موضوعات شرعی ، اعم از عبادات و معاملات ، بايد مقرون‏
به يك سلسله شرايط و خصوصيات باشد تا صحيح و درست انجام يابد . پس‏
شرط صحت عبارت است از شرطی كه اگر آن شرط نباشد انسان تكليف خود را
درست انجام نداده است ، آنچه انجام داده كان لم يكن و باطل بايد فرض‏
شود . شرايط صحت نيز مانند شرايط تكليف زياد است ، ولی همچنانكه شرايط
تكليف به شرايط عمومی و شرايط خصوصی تقسيم می‏شود ، شرايط صحت نيز بر دو
قسم است : شرايط خصوصی و شرايط عمومی . شرايط خصوصی هر عملی مخصوص خود
آن عمل است و ضمن ياد گرفتن خود آن عمل شناخته می‏شوند ، شرايط عمومی چند
چيز است كه اكنون به آنها اشاره می‏كنيم .
ميان شرايط عمومی تكليف و شرايط عمومی صحت به اصطلاح منطقيين " عموم‏
و خصوص من وجه " ( 1 ) بر قرار است ، يعنی

پاورقی :
. 1 مثلا بين سكه و پول ، عموم و خصوص من وجه است . بعضی سكه‏ها پول‏اند
و بعضی سكه‏ها پول نيستند، بعضی پولها سكه نيستند و بعضی پولها سكه هستند.

48