. 4 قدرت و توانايی كاری مورد وظيفه و تكليف انسان قرار میگيرد كه انسان توانايی انجام آنرا داشته باشد ، اما كاری كه انسان قادر به انجام آن نيست هرگز موردتعلق تكليف واقع نمیشود . شك نيست كه توانايی انسان محدود است ،نامحدود نيست . چون توانايی محدود است ، تكاليف بايد در محدودهءتواناييها صورت گيرد . مثلا انسان توانايی تحصيل علم و دانش دارد اما درمحدودهء معين از نظر زمان و از نظر اندازهء معلومات . يك فرد انسان هراندازه نابغه باشد بالاخرش بايد تدريجا و در طول زمان مدارج علم و دانشرا طی كند . حالا اگر يك فرد را مجبور كنند كه يك شبه تحصيلات چند سالهرا انجام دهد ، به اصطلاح تكليف " بما لا يطاق " يعنی تكليف به كاری كهفوق طاقت و قدرت است كردهاند و اما اگر انسانی را مجبور كنند كه همهءعلوم جهان را فرا گيرد ، باز هم تكليف به غير مقدور است و صحيح نيست وهرگز از طرف يك مقام حكيم عادل چنين حكمی صادر نمیشود . خداوند در قرآنكريم میفرمايد : « لا يكلف الله نفساإلا وسعها »( 1 ) . خداوند هيچ كس را جز به اندازهء توانايی اش مكلف نمیسازد .اگر شخصی در حال غرق شدن است و ما قدرت داريم كه او را نجات دهيم برما واجب است كه او را نجات دهيم ، ولی اگر مثلا هواپيمايی در حال سقوطاست و ما به هيچ وجه قادر نيستيمپاورقی : . 1 بقرش : . 286 |