. 1 بلوغ انسان به يك مرحله از سن كه میرسد ، تغييراتی ناگهانی و تغييری شبيهنوعی جهش در اندامش و احساساتش و انديشهاش پيدا میشود كه بلوغ ناميدهمیشود . هر كسی در حقيقت يك بلوغ طبيعی دارد . به طور دقيق نمیتوان يك زمان معين را مرحلهء بلوغ برای همهء افرادمعين كرد . ممكن است بعضی افراد از بعضی ديگر زودتر به مرحلهء بلوغطبيعی برسند . خصوصيت فردی افراد و همچنين خصوصيات منطقهای و محيطی درتسريع يا تأخير بلوغ طبيعی تأثير دارد . آنچه مسلم است اين است كه جنس زن از جنس مرد زودتر به مرحلهء بلوغطبيعی میرسد . از نظر قانونی لازم است يك سن معين كه سن متوسط عموم استو يا سنی كه حد اقل سن بلوغ است ( بعلاوهء شرطی ديگر مانند رشد ، در فقهاسلامی ) در نظر گرفته شود تا همهء افراد يك ضابطه داشته باشند .بنابراين ممكن است افرادی به بلوغ طبيعی رسيده باشند ، ولی هنوز به سنبلوغ قانونی نرسيده باشند . در اسلام طبق نظر اكثريت علمای شيعه بلوغ قانونی مرد از نظر سن ، تمامشدن پانزده سالگی - به سال قمری - و ورود در شانزده سالگی تعيين شده است، و بلوغ قانونی زن تمام شدن نه سالگی و ورود در ده سالگی تعيين شده است. بلوغ قانونی يكی از شرايط تكليف است ، يعنی فردی كه به مرحلهء قانونینرسيده باشد مكلف نيست مگر با دليل ثابت شود كه به مرحلهء بلوغ طبيعیقبل از |