انسان و تكليف از جملهء استعدادهای انسان همچنانكه قبلا اشاره شد استعداد تكليف پذيریاست . انسان میتواند در چهار چوب قوانينی كه برايش وضع شده است ،زندگی كند . هر موجود ديگر غير از انسان جز از قوانين جبری طبيعی ازقانون ديگر نمیتواند پيروی كند . مثلا نمیتوان برای سنگها و چوبها يا برایدرختان و گلها و يا برای اسب و گاو و گوسفند قانون وضع كرد و به آنهاابلاغ كرد و آنها را مكلف ساخت كه در چار چوب قوانين و مقرراتی كه برایآنها و به مصلحت آنها وضع شده است رفتار نمايند . اين موجودات ، فرضادر جهت حفظ و مصلحت آنها اقدامی بشود ، بايد به صورت اجبار و الزامعمل شود . ولی انسان يگانه موجود ممتازی است كه اين " امكان " و " توانايی "شگفت را دارد كه در چهار چوب يك سلسله قوانين قراردادی رفتار نمايد .اين قوانين قراردادی از آن نظر كه از طرف يك مقام صلاحيتدار وضع میشود وبه انسان تحميل میشود و تحمل قانون از نوعی زحمت و مشقت خالی نيست ،به نام " تكليف " خوانده میشود . قانونگذار برای اينكه انسان را به تكليف خاصی مكلف سازد چند شرط رابايد رعايت كند . به عبارت ديگر ، انسان با واجد بودن چند شرط میتواندانجام تكاليفی را بر عهده بگيرد . شرايط تكليف كه در همه تكاليف بايدوجود داشته باشد امور ذيل است : |