نگه دارم و در اين نزاع برای حيات پيروز شوم . خيلی طبيعی است كه بايد
تكامل پيدا كنم و اينجا خودم دخالت دارم . در حيوانات هم همين طور است‏
، محيط عوض می‏شود ، درجه حرارت بالا و پايين می‏رود يا نوع مواد غذايی در
دريا و در خشكی تغيير می‏كند ، در نتيجه قابل توجيه است كه اين موجودات‏
به فكر اين بيفتند كه خود را با محيط تطبيق دهند ، مثلا اگر گياهها و
علفها سفت شده ، اين حيوان هم كاری كند كه دندانش تيزتر شود . گو اينكه‏
آنجا اين عرض بنده صحيح نيست ولی بالاخره در آنجا يك راه حل و مفری‏
دارد كه خود موجود احتياج دارد و دلش می‏خواهد كه كاملتر ، مجهزتر و مسلط
تر شود .
آنجايی كه هيچ نمی‏شود ميل و اراده فرد را دخالت داد و حتما بايد گفت‏
يك نقشه ديگری ماورای تشخيص و احتياج او وجود دارد ، تكامل نوعی است .
مثلا فرض كنيد در مارمولك يك آثار و تغييراتی پيدا می‏شود كه سه نسل بعد
به درد آنها می‏خورد . آنجا ديگر هيچ كس نمی‏تواند بگويد كه اين مارمولك‏
برای خودش ، برای ادامه حياتش ، برای زندگی‏اش اين كار را كرده است .
حالا لزومی ندارد عين تئوری داروين باشد ، بالاخره تكامل نوعی را كه همه‏
قبول دارند و قرآن هم می‏گويد : " « و بدأ خلق الانسان من طين »" ( 1 )
شروع او را از گل كرد . اين ديگر عاليترين و عميقترين و دورترين تكاملی‏
است كه قرآن می‏گويد : انسان از گل شروع شده است . اگر آنها می‏گويند
انسان از ميمون است يا از موجود تك سلولی است ، قرآن حتی از گل هم‏
عقب‏تر می‏رود : " « خلق الانسان من صلصال كالفخار »" ( 2 ) . چه اصراری‏
است كه ما بگوييم اصلا تكامل نوعی نيست ؟ خير ، هست منتها ماترياليستها
می‏گويند هست و روی آن اصرار دارند ، ما می‏گوييم همين تكامل نوعی با در
دست داشتن انرژی و ماده و بدون عنصر سوم قابل توجيه نيست .
مطلب آخری كه می‏خواهم عرض كنم اين است كه از سخنان جناب آقای مطهری‏
ممكن است اين طور استنباط شود كه ايشان بين علم قديم و جديد تفكيك قائل‏
می‏شوند و در صددند كه اثبات كنند قديميها درست گفته‏اند ، اگر اينجا از
سه عنصر صحبت شده ، قدما هم همين را گفته‏اند ، منتها قدما گفته‏اند ماده‏
و قوه و قوه همان عنصر سوم است ، يا درباره تكامل قدما هم گفته‏اند كه‏
تكاملی هست و مثلا نمونه تكامل همين است كه الان ما می‏بينيم . واقعا علم‏
، قديم و جديد ندارد و يك سلسله پيوسته‏ای است . فرضا همين نظريه نسبيت‏
با هندسه و مكانيك قديم منافات دارد .

پاورقی :
. 1 سجده / . 7
. 2 رحمن / . 14

182