انسان غريزهء حقيقت جويی و تحقيق وجود دارد ، نفس دانايی و آگاهی برایانسان مطلوب و لذت بخش است . علم گذشته از اينكه وسيلهای است برایبهتر زيستن و برای خوب از عهدهء مسؤوليت برآمدن ، فی حد نفسه نيزمطلوب بشر است . انسان اگر بداند رازی در ورای كهكشانها وجود دارد ودانستن و ندانستن آن تأثيری در زندگی او ندارد ، باز هم ترجيح میدهد كهآن را بداند . انسان طبعا از جهل فرار میكند و به سوی علم میشتابد .بنابراين ، علم و آگاهی يكی از ابعاد معنوی وجود انسان است . . 2 خير اخلاقی پارهای از كارها را انسان انجام میدهد نه به منظور سودی از آنها و يادفع زيانی به وسيلهء آنها ، بلكه صرفا تحت تأثير يك سلسله عواطف كهعواطف اخلاقی ناميده میشود ، از آن جهت انجام میدهد كه معتقد استانسانيت چنين حكم میكند . فرض كنيد انسانی در شرايطی سخت ، در بيابانیو حشتناك قرار گرفته است ، بی آذوقه و بی وسيله ، و هر لحظه خطر مرگاو را تهديد میكند . در اين بين ، انسانی ديگر پيدا میشود و به او كمكمیكند و او را از چنگال مرگ قطعی نجات میبخشد . بعد اين دو انسان ازيكديگر جدا میشوند و يكديگر را نمیبينند . سالها بعد آن فردی كه روزیگرفتار شده بود ، نجات دهندهء قديمی خود را میبيند كه به حال نزاریافتاده است ، به يادش میافتد كه روزی همين شخص او را نجات داده است. آيا وجدان اين فرد در اينجا هيچ فرمانی نمیدهد ؟ آيا به او نمیگويد كهياداش نيكی ، نيكی است ؟ آيا نمیگويد سپاسگزاری احسان كننده واجب ولازم است ؟ پاسخ مثبت است . |
