به وجود آوردهاند ، مثل ابعاد سه گانه جسم . به اين شكل نيست . حالا آنباشد برای بعد . به هر حال خواستم اين نگرانی را جناب عالی نداشته باشيد. مطلب ديگری كه در مسأله لغو و عبث [ بودن ] خلقت فرموديد ، من بهاعتراض كردن شما حق میدهم ولی به اعتراض شما نه ، يعنی شما حق داشتيداعتراض كنيد چون بيان من ناقص بود و تعمد هم داشتم ناقص بگذرم ، ولیاعتراض شما درست نيست . اين هم كه من گفتم مبنی بر مسأله روح است كهمیخواهم توضيح دهم ، يعنی میخواهم بگويم كه قرآن نمیخواهد بگويد در اينخلقت جسمانی شما چيزی هست كه به درد نمیخورد . آن تشبيه بود كه من بهمسأله جنين مثال زدم . البته من در اينكه از قرآن حتما اين استفاده میشودترديد دارم ولی حرف من اين بود و خيلی از اشخاصی كه اين آيات را توجيهكردهاند اين طور توجيه كردهاند ، میخواهند بگويند كه عنصر بقای بعد ازمرگ الان در شما وجود دارد ، همان مسأله عالم برزخ كه عالم برزخ بعد ازاين خلق نمیشود ، شما الان اينجا يك وجود مثالی برزخی داريد ، الان همراهشما هست . حكمت اين چشم و گوش شما همانهايی است كه الان شما داريدمیبينيد ولی شما الان اعضا و جوارح ديگری ، اندام ديگری و خصوصيات ديگریداريد كه آنها در اين وجود جسمانی شما نظير اعضا و جوارح جسمانی شماستدر عالم رحم ، سنخ آنها اساسا از سنخ اين عالم نيست ، از سنخ عالم برزخاست . اينكه من آن را اين قدر توضيح ندادم ، چون تا ما مسأله روح رابحث نكنيم ، گفتنش اينجا زائد است . ما خواستيم بگوييم اصلا عنصرقيامت ( يعنی آنچه از ما در برزخ باقی میماند و آنچه در قيامت شخصيتما را تشكيل میدهد ) الان وجود دارد و اگر اين كه با ما هست اينجا معدومشود نظير اين است كه نهايت سير جنين پايان رحم باشد ، كه اگر مسئله روحثابت شود اين بيان من درست است و اگر ثابت نشود غلط است . اعتراضكردن شما صحيح بود نه نفس حرف شما ، چون من عمدا بيان را ناقص گذاشتمحق داشتيد اعتراض كنيد ، ولی [ بيان من ] بر اساسی است كه بايد بعد رویآن بحث كنيم . ايراد سوم شما مسأله مجازاتها بود . اينجا باز من خيال میكنم كه شماهنوز گير آن مفهوم كلمه مجازات هستيد ، يعنی باز مسأله كيفر در ذهنشماست ، كيفر به آن معنايی كه ما میگوييم ، همان مفهوم تأديب كردن ،تنبيه كردن ، تشفی پيدا كردن يا تهديد كردن ، اسباب عبرت ديگران فراهمكردن . عرض كرديم كه نه ، [ مفهوم مجازات اخروی ] اين نيست ، به اينمعنا : در مثال تكوين كه ذكر كردم ، مثال ديگری هم آقای |
