آن وقت و در آن فاصله و بعد زمانی به سعادتی خواهيم رسيد ؟ عقيده آنها
اين بود كه كشته شدن ما همان و در آغوش سعادت رفتن همان .
اين امر در تربيت اسلامی هم نفوذ كرده است : اهل منبر هميشه نقل‏
می‏كنند كه در شب عاشورا يكی از اصحاب حضرت به نام " برير بن خضير "
در حالی كه عده‏ای ج لوی آن خيمه تنظيف نشسته بودند و انتظار می‏كشيدند ،
دائم شوخی می‏كرد . رفيقش به او گفت : امشب كه شب شوخی نيست ! گفت :
دوستان من همه می‏دانند كه من در عمرم اهل شوخی نبوده‏ام ولی امشب شب‏
شوخی است ، چون می‏دانم فردا شهادت ما همان و بهشت رفتن و در آغوش‏
حورالعين رفتن ما همان .
پس معلوم می‏شود اين عامل تربيتی واقعا در روح مسلمين اثر داشته و
تاريخ هم نشان می‏دهد كه اصلا همه مسلمين اين طور فكر می‏كردند ، تنها منتظر
قيامت نبودند ، فكر می‏كردند با شهيد شدن بلا فاصله در سعادت می‏روند ، و
طبعا از آن طرف هم فكر می‏كردند كه با مردن گرفتار عذاب می‏شوند . اين را
خود اسلام به آنها تلقين كرده بود و از خارج نبوده است . اينها مال صدر
اول اسلام است ، نمی‏شود بگوييم مال قرن دوم ، سوم است كه مثلا عرفان و
تصوف و فلسفه و اين حرفها آمده ، تاريخ صدر اول حكايت می‏كند .
بعلاوه ، خود قرآن هم گفته است . همان آيه راجع به صاحب آل ياسين‏
می‏گويد كه تا مرد گفت : " « يا ليت قومی يعلمون 0 بما غفر لی ربی و
جعلنی من المكرمين »" ای كاش قوم من ( همين قومی كه الان در دنيا هستند
) می‏دانستند من الان چقدر خوش و خرمم . آيه‏ای كه در سوره واقعه بود و ما
در جلسه پيش خوانديم [ می‏فرمايد ] : " « فلوا اذا بلغت الحلقوم » "
كه گفتيم در قرآن يك منطقی هست كه ما نمی‏دانيم چگونه است و ماهيت آن‏
بر ما مكشوف نيست . حال چه ارتباط و تعلقی [ بين نفس ] با حلقوم و
تراقی كه در جای ديگر قرآن است وجود دارد ما نمی‏دانيم ، ولی می‏دانيم‏
آنچه را كه قرآن " نفس " می‏داند ، می‏خواهد بگويد تا قبل از اينجا اميد
بازگشت آن هست ولی به اينجا كه رسيد ، ديگر امكان بازگشت نيست : "
« فلولا اذا بلغت الحلقوم‏0 و انتم حينئذ تنظرون‏0 و نحن اقرب اليه منكم و
لكن لا تبصرون 0 فلولا ان كنتم غير مدينين 0 ترجعونها ان كنتم صادقين » "
. بلا فاصله می‏گويد : " « فاما ان كان من المقربين 0 فروح و ريحان و جنة
نعيم 0 و اما ان كان من اصحاب اصحاب اليمين 0 فسلام لك من اصحاب‏
اليمين 0 و اما ان كان من المكذبين الضالين 0 فنزل من حميم 0 و تصلية
جحيم 0 ان هذا لهو حق اليقين »" . بلا فاصله بعد از مردن ، مقربين يك‏
وضع

80