در قرآن قبلا هم عرض كرديم صحبت از جنات ( بهشتها ) است ، نه يكبهشت . میفرمايد مردم بر دو قسم هستند : شقی و سعيد . اهل شقاوت خالدندمادامی كه آسمان و زمين هست ، و همچنين اهل سعادت هم خالدند . كلمهخلود معنايش " هميشگی " نيست . يك وقت ما از كلمه خلود ابديت رامیفهميم . كلمه خلود در اصطلاحی كه الان ما داريم معنايش ابديت است ،ابديت كه هيچ انتهايی نداشته باشد ( لانهايی ) ولی اصل لغت خلود ،ابديت به آن معنا يعنی خصوص آن دوامی كه هيچ آخر نداشته باشد نيست ،بلكه [ خالدند ] يعنی باقی میمانند و لهذا اگر يك قيدی در آخرش بخوردتناقض نيست . در قرآن آمده : " « خالدين فيها ما دامت السموات والارض »" هميشه هستند تا آسمانها و زمين هست . اين " هميشگی "تناقض نيست كه بگوييم اگر هميشگی است يعنی ابديت است ، ديگر " تا" در آن معنی ندارد ، يعنی هستند و هستند تا آسمانها و زمين هست .اميرالمؤمنين از اين آيات چنين استنباط كردهاند كه اين جنت و ناری كهقرآن ذكر میكند " « ما دامت السموات و الارض »" هستند ، قبل ازقيامت است ، چون اصلا در ابتدای قيامت آسمانها و زمين همه از بين میرودو منهدم میشود : " « فاذا كانت القيامة بدلت السموات و الارض » "شروع قيامت با تبديل شدن آسمانها و زمين است . بعد فرمود : و مثلايناست : " « و من ورائهم برزخ الی يوم يبعثون »" ( 1 ) كه در جلسهپيش اين آيه را ذكر كرديم . بعد فرمود : " « و هو الثواب و العقاببين الدنيا و الاخرش و مثله قوله : النار » . . . " . آيهای است در سوره مؤمن كه میفرمايد : " « و حاق بال فرعون سوءالعذاب ، النار يعرضون عليها غدوا و عشيا »" و رسيد و احاطه كرد به آلفرعون ( 2 ) آتش كه هر صبحگاهان و هر شامگاهان بر آنها عرضه میشود . درروايات هم خيلی زياد آمده است كه بر اهل برزخ آتش عرضه میشود ، آنعذابی كه از آتش میكشند از عرضه شدن آتش است ، مثل اينكه از نزديك آنرا احساس كنند . بعد قرآن میفرمايد : " « و يوم تقوم الساعة ادخلوا الفرعون اشد العذاب »" ( 3 ) و در روزی كه ساعت بپا میشود آنها را واردعذاب كنيد ، در سختترين عذابها . خود آيه هم ايما و اشاره اگر نگوييمصراحتی دارد كه آنها قبل از قيامت بر آتش عرضه و در خود قيامت واردمیشوند در آتشی كه بدترين آتشها پاورقی : . 1 مؤمنون / . 100 . 2 مقصود اتباع فرعون است ، اتباعی كه آنچنان به او نزديك بودند كهحكم خاندانش را پيدا كرده بودند . . 3 مؤمن / 45 و . 46 |
