آنهايی هستند كه گوی سعادت را به حد اعلی ربوده‏اند ، اصحاب يمين‏
متوسطين اهل سعادت و اصحاب الشمال اهل شقاوت هستند . به هر حال قرآن‏
اين طور تقسيم بندی می‏كند .
اما مقربين در روح و ريحان و در يك راحت و آسايشی هستند . ريحان‏
كلمه‏ای است كه در دنيا علامت يك دسته گلی است كه بوی خوش بدهد اما از
نظر اخروی حقيقت آن چيست ؟ بر ما مجهول است و تفسير هم نمی‏شود كرد :
روحی ، ريحانی ، جنت پر از نعمتی . اما اصحاب يمين ، تفسيرش را
نمی‏گويد : درود از برای تو از ناحيه اصحاب يمين ، يعنی خاطرت جمع باشد
، وضع آنها هم خيلی خوب است ، مثل اينكه وقتی از شما می‏پرسند آقا
پسرتان چطور است ؟ می‏خواهيد بگوييد خوش است ، می‏گويند به شما سلام‏
می‏رساند ، دست شما را می‏بوسد ، يعنی خوش است . " « فسلام لك من‏
اصحاب اليمين 0 و اما ان كان من المكذبين الضالين »" . اينها را قدری‏
توضيح می‏دهد : " « فنزل من حميم »" . آن پذيرايی موقت و مختصر مهمان‏
را می‏گويند " نزل " . مهمان كه وارد می‏شود ، از او دو پذيرايی می‏كنند :
ابتدا يك تنقلی ، چيزی و در عصر ما مثلا چای ، شيرينی ، ميوه‏ای جلويش‏
می‏گذارند ولی غذايش كه تغذی اساسی اوست ناهار و شامش هست . قرآن‏
می‏گويد : و اما اينها ابتدا يك نزلی ، يك پذيرايی مختصر و كوچكی از
حميم ( آب جوشان و داغ ) می‏شوند ، بعد هم " « و تصلية جحيم »" رساندن‏
آنها به آتشها . " « ان هذا لهو حق اليقين ، فسبح باسم ربك العظيم »"
( 1 ) .
اينجا هم ما می‏بينيم در حالی كه صحبت از جان كندن و جان رفتن است ،
بلا فاصله می‏گويد : " فاما " . " ف " در لغت عرب برای تركيب به‏
اتصال است ، يعنی " بلا فاصله " : بلا فاصله اگر از مقربين است چنين ،
اگر از اصحاب يمين است چنان ، اگر از اصحاب شمال است چنان . پس ما
از اين آيه هم باز كاملا استنباط می‏كنيم كه قبل از قيامت و بعد از مرگ‏
حياتی وجود دارد .
آيه ديگر : " « يا ايتها النفس المطمئنة 0 ارجعی الی ربك راضية
مرضية 0 فادخلی فی عبادی 0 و ادخلی جنتی »" ( 2 ) . حالت روح آرام و
نفس آرام يافته را [ بيان می‏كند ] . به تعبير قرآن انسان آرامش واقعی‏
را كه ديگر هر گونه اضطراب و تزلزل از او گرفته شود ، تنها وقتی پيدا

پاورقی :
. 1 واقعه / 95 و . 96
. 2 فجر / 27 - . 30

50