فكر در متون اسلامی ] نمیشود ترديد كرد . مثلا نماز ميت يك چيزی است كه ديگر در قرن دوم و سوم اختراع نشده ،در صدر اسلام ، شيعه و سنی آن را با واجبات و مستحباتش روزی صدها وهزارها بار میخوانده اند . در نماز ميت قبل از آخرين تكبير و آخريندعايش كه درباره خود ميت دعا میكنيم با اين جمله شروع میشود : "²اللهم ان هذا المسجا قدامنا عبدك و ابن عبدك نزل بك و انت خير منزولبه . . . اللهم انك قبضت روحه اليك فقد احتاج الی رحمتك و انت غنیعن عذابه . اللهم ان كان محسنا فزد فی احسانه و ان كان مسيئا فتجاوز عنسيئاته » " خدايا تو روح اين [ ميت ] را به سوی خودت قبض كردهای واكنون او نيازمند به رحمت توست ، " « و انت غنی عن عذابه » " و تواز عذاب او بینيازی . غرضم جمله اولش است : " خدايا تو روح او راقبض كردی " . ما از صدر اسلام تا امروز ، هر مردهای كه داشتهايم ، اينجزء دعاهای مستحبی است كه برايش خوانده میشده است ( 1 ) . میگوييم :خدايا تو روح او را قبض كردی . بگذريم از مسائلی از قبيل سؤال عالم قبرو . . . چون هر يك از آنها را به تنهايی ممكن است كسی مورد مناقشه قراربدهد ولی در مجموعش نه . ديگر من بيش از اين راجع به اخبار و احاديثبحث نمیكنم . لازم میدانستم كه برايتان قسمتهايی از نهج البلاغه را عرضكرده باشم . انكار روح در كتاب " راه طی شده " حال برويم دنبال بحثی كه در جلسه گذشته كرديم . در جلسه گذشته عرضكردم كه جناب آقای مهندس بازرگان با اينكه در چندين كتابشان كه منخواندهام و شايد بعضی كتابهايشان كه من نخواندهام مثل راه طی شده يامسأله وحی ، مسأله روح را انكار میكنند و مدعی هستند اينكه انسان دارایروحی مجرد است يك فكر يونانی است كه وارد عالم اسلام شده است و در متناسلام چنين چيزی وجود نداشته است ، ولی خود ايشان در كتاب ذره بیانتهاكه به عقيده من ، هم بهترين كتاب آقای مهندس بازرگان است و هم يكی ازكتابهای نفيسی است كه در عصر ما نوشته شده است ،پاورقی : . 1 اينكه " هر مردهای " میگويم [ نه اينكه برای همه اموات خواندهمیشود ] چون اين جزء دعاهای مستحب است و برای بسياری از اموات به همانواجباتش قناعت میشود . |
