ببخش ای پسر كادميزاده صيد

به احسان توان كرد و وحشی به قيد

عدو را به الطاف گردن ببند

كه نتوان بريدن به تيغ اين كمند

اميرالمؤمنين نيز در فرمان خويش به مالك اشتر آنگاه كه او را به‏
زمامداری مصر منصوب می‏كند درباره رفتار با مردم چنين توصيه می‏كند :
« و اشعر قلبك الرحمة للرعية و المحبة لهم ، و اللطف بهم . . .
فاعطهم من عفوك و صفحك مثل الذی تحب ان يعطيك الله من عفوه و صفحه »
( 2 ) .
" احساس مهر و محبت به مردم را و ملاطفت با آنها را در دلت بيدار
كن . . . از عفو و گذشت به آنان بهره‏ای بده همچنانكه دوست داری خداوند
از عفو و گذشتش تو را بهره‏مند گرداند " .
قلب زمامدار ، بايستی كانون مهر و محبت باشد نسبت به ملت . قدرت و
زور كافی نيست . با قدرت و زور می‏توان مردم را گوسفندوار راند ولی‏
نمی‏توان نيروهای نهفته آنها را بيدار كرد و به كار انداخت . نه تنها
قدرت و زور كافی نيست ، عدالت هم اگر خشك اجرا شود كافی نيست ، بلكه‏
زمامدار همچون پدری مهربان بايد قلبا مردم را دوست بدارد و نسبت به‏
آنان مهر بورزد و هم بايد دارای شخصيتی جاذبه دار و ارادت آفرين باشد تا
بتواند اراده آنان و

پاورقی :
1 - سعدی ، بوستان .
2 - نهج البلاغه ، نامه . 53

70