نكته ديگری كه بايد تذكر داده شود و مورد توجه قرار گيرد اينست كه گفتيم حتی عشقهای شهوانی ممكن است سودمند واقع گردد ، و آن هنگامی است كه با تقوا و عفاف توأم گردد . يعنی در زمينه فراق و دست نارسی از يك طرف و پاكی و عفاف از طرف ديگر ، سوز و گدازها و فشار و سختيهائی كه بر روح وارد میشود آثار نيك و سودمندی به بار میآورد . عرفا در همين زمينه است كه میگويند عشق مجازی تبديل به عشق حقيقی يعنی عشق به ذات احديت میگردد و در همين زمينه است كه روايت میكنند : « من عشق و كتم و عف و مات مات شهيدا » . " آنكه عاشق گردد و كتمان كند و عفاف بورزد و در همان حال بميرد ، شهيد مرده است " . اما اين نكته را نبايد فراموش كرد كه اين نوع عشق با همه فوائدی كه در شرائط خاص احيانا به وجود میآورد قابل توصيه نيست ، واديی است بس خطرناك . از اين نظر مانند مصيبت است كه اگر بر كسی وارد شود و او با نيروی صبر و رضا با آن مقابله كند ، مكمل و پاك كننده نفس است ، خام را پخته و مكدر را مصفی مینمايد ، اما مصيبت قابل توصيه نيست . كسی نمیتواند به خاطر استفاده از اين عامل تربيتی ، مصيبت برای خود خلق كند ، و يا برای ديگری به اين بهانه مصيبت ايجاد نمايد . راسل در اينجا نيز سخنی با ارزش دارد . میگويد : " رنج برای اشخاص واجد انرژی چون وزنه گرانبهائی است . كسی كه خود را كاملا سعادتمند میبيند جهدی برای سعادت |
