اجاره و مضاربه و مزارعه يادگار عهد فئوداليسم است و فلان حكم ديگريادگار عهد ديگر . اسلام دين عقل و اجتهاد است . اجتهاد چنين و چنان حكممیكند . بايد توجه داشته باشيم كه حتی معيارهائی كه دانشمندان روشنفكر و مترقیاهل تسنن نظير عبده و اقبال برای حل مشكلات جديد ارائه كرده اند از قبيلتمايز قائل شدن ميان عبادات و معاملات و تعبيرهای خاصی كه آنها از اجماع، اجتهاد ، شورا و غيره كردهاند و همچنين جهان بينی اسلامی كه آنها عرضهكردهاند به هيچوجه برای ما كه پرورده فرهنگ اسلامی پيشرفته شيعی هستيمقابل قبول نيست و نمیتواند الگو قرار گيرد . فقه شيعه ، حديث شيعه ،كلام شيعه ، فلسفه شيعه ، تفسير شيعه ، فلسفه اجتماعی شيعه از آنچه درجهان تسنن رشد كرده بسی رشد يافته تر و جوابگوتر است . هر چند جهان تسنن به علل جغرافيائی و غير جغرافيائی پيش از جهان تشيعبا تمدن جديد و مشكلات و مسائلی كه اين تمدن به |