دردهائی كه سيد جمال در جامعه اسلامی تشخيص داد عبارت بود از :
1 - استبداد حكام
2 - جهالت و بی‏خبری توده مسلمان و عقب ماندن آنها از كاروان علم و
تمدن
3 - نفوذ عقائد خرافی در انديشه مسلمانان و دور افتادن آنها از اسلام‏
نخستين
4 - جدائی و تفرقه ميان مسلمانان ، به عناوين مذهبی و غير مذهبی‏
5 - نفوذ استعمار غربی
سيد برای چاره اين دردها و بدبختيها از همه وسائل ممكن : مسافرتها ،
تماسها ، سخنرانيها ، نشر كتاب ، مجله ، تشكيل حزب و جمعيت ، حتی ورود
و خدمت در ارتش بهره جست . در عمر شصت ساله خود ( 1 ) ازدواج نكرد و
تشكيل عائله نداد ، زيرا با وضع غير ثابتی كه داشت كه هر چندی در كشوری‏
به سر می‏برد و گاهی در تحصن يا تبعيد يا تحت نظر بود نمی‏توانست‏
مسئوليت تشكيل خانواده را بر عهده گيرد .
سيد چاره دردهائی كه تشخيص داده بود در امور ذيل می‏دانست :
1 - مبارزه با خود كامگی مستبدان .
2 - اين مبارزه را چه كسی بايد انجام دهد ؟ مردم . مردم

پاورقی :
. 1 تولدش در سال 1254 قمری و وفاتش ( شهادتش ) در 1314 بوده است .

20