تقرب به خداوند يعنی واقعا مراتب و مراحل هستی را طی كردن و به كانون‏
لايتناهی هستی نزديك شدن .
بنابراين محال است كه انسان در اثر طاعت و بندگی و پيمودن صراط
عبوديت به مقام فرشته نرسد و يا بالاتر از فرشته نرود و لااقل در حد فرشته‏
از كمالات هستی بهره مند نباشد قرآن برای تثبيت مقام انسانی می‏گويد :
" ما فرشتگان را فرمان داديم كه در پيشگاه آدم سجده كنند و همه‏
فرشتگان بلا استثناء سجده كردند جز ابليس كه حاضر نشد " ( 1 ) .
حقا بايد گفت منكر مقام انسان هر كه هست ابليس است .

حيات ظاهر و حيات معنی

انسان در باطن حيات ظاهری حيوانی خود يك حيات معنوی دارد حيات‏
معنوی انسان كه استعدادش در همه افراد هست از نظر رشد و كمال از
اعمالش و اهدافش سرچشمه می‏گيرد كمال و سعادت انسان و همچنين سقوط و
شقاوت او وابسته به حيات معنوی اوست كه وابسته است به اعمال و نيات‏
و اهداف او و به اينكه با مركب اعمال خود به سوی چه هدف و مقصدی پيش‏
می‏رود .
توجه ما به دستورهای اسلامی تنها از جنبه های مربوط به زندگی فردی يا
اجتماعی دنيوی است شك نيست كه دستورهای

پاورقی :
. 1 بقره / . 34

68