در تاريخ مسلمين زياد می‏خوانيم كه مسلمانان - حتی ائمه اطهار - خلفای‏
عصر خود را با كلمه " امام " خطاب می‏كردند چيزی كه هست امام به اين‏
معنی گاهی امام عدل است و گاهی امام جور و مسلمانان در قبال هر يك از
آنها وظايفی دارند . پيغمبر اكرم در حديث مشهوری كه فريقين روايت كرده‏
اند فرمود :
« افضل الجهاد كلمة عدل عند امام جائر » ( 1 ) .
بالاترين جهاد ، يك سخن حق است در برابر يك پيشوای جور .
و همچنين پيغمبر اكرم فرمود :
« آفة الدين ثلاثة : امام جائر ، و مجتهد جاهل ، و عالم فاجر » ( 2 ) .
سه چيز آفت دين به شمار می‏روند ( و مانند يك آفت كه گياهی يا حيوانی‏
را از پا در می‏آورد ، دين را از پا در می‏آورند ) : پيشوای ستمگر ، عابد
نادان و عالم گناهكار .
بالاتر اينكه در خود قرآن از پيشوايانی ياد شده است كه مردم را به آتش‏
جهنم دعوت می‏كنند و با كلمه " امام " هم تعبير شده است :
« و جعلناهم ائمة يدعون الی النار »( 3 ) .
آنان را پيشوايانی قرار داده ايم كه به آتش می‏خوانند .

پاورقی :
. 1 كافی ، ج / 5 ص . 60
. 2 جامع الصغير ، ج / 1 ص . 4
. 3 قصص / . 41

55