. 3 بلوغ فكری و رشد اجتماعیاش به او اجازه میدهد كه ترويج و تبليغ واقامه دين و امر به معروف و نهی از منكر را خود بر عهده بگيرد ، نياز بهپيامبران تبليغی كه مروج و مبلغ شريعت پيامبران صاحب شريعت بوده اند ،به اين وسيله رفع شده است اين نياز را علما و صلحای امت رفع میكنند .. 4 از نظر رشد فكری به جايی رسيده كه میتواند در پرتو " اجتهاد " ،كليات وحی را تفسير و توجيه نمايد و در شرايط مختلف مكانی و متغيرزمانی هر موردی را به اصل مربوط ارجاع دهد اين مهم را نيز علمای امتانجام میدهند . روشن گشت كه معنی ختن نبوت اين نيست كه نياز بشر به تعليمات الهی وتبليغاتی كه از راه وحی رسيده رفع شده و چون بشر در اثر بلوغ و رشد فكرینيازی به اين تعليمات ندارد ، نبوت پايان يافت ، خير ، ابدا نياز بهوحی جديد و تجديد نبوتها رفع شده نه نياز به دين و تعليمات الهی .علامه شهير و متفكر بزرگ اسلامی " اقبال لاهوری " با همه نكته سنجیهادر مسائل اسلامی كه ما در اين كتاب و كتابهای ديگر خود فراوان از آنهاسود برده ايم در توجيه و تفسير فلسفه ختم نبوت ، سخت دچار اشتباه شدهاست معظم له سخن خويشتن را بر چند اصل مبتنی كرده است : . 1 وحی كه از نظر لغوی به معنی آهسته و به نجوا سخن گفتن است در قرآنمفهوم گسترش يافته ای دارد كه شامل انواع هدايتهای مرموز ، از هدايتجماد و نبات و حيوان گرفته تا هدايت انسان به وسيله وحی میباشد میگويد: |