معاوضه و مبادله و صدقه و وقف و اجاره و مزارعه و مضاربه و غيره درمايملك شرعی خود دارد و از نظر قضايی حق اقامه دعوی و احقاق حق و حقشهادت ، و از نظر اجتماعی حق انتخاب شغل و مسكن و انتخاب رشته تحصيلیو غيره و از نظر خانوادگی حق انتخاب همسر دارد . . 7 تقدم حق جامعه بر حق فرد : آنجا كه ميان حق جامعه و حق فرد تعارضو تزاحم افتد ، حق جامعه بر حق فرد و حق عام بر حق خاص تقدم میيابد حاكمشرعی در اين موارد تصميم میگيرد . . 8 اصل شورا : اصل شورا در مسائل اجتماعی از نظر اسلامی اصلی معتبراست در مواردی كه نصی از اسلام وارد نشده مسلمين بايد روش عملی خود رابا شورا و فكر جمعی انتخاب نمايند . . 9 منتفی بودن ضرر : دستورهای اسلامی كه مطلق و عام است ، تا آن حدلازم الاجراست كه مستلزم ضرر و زيانی نباشد قاعده ضرر يك قاعده كلی استدر اسلام كه حق " وتو " در مورد هر قانونی دارد كه منتهی به ضرر گردد .. 10 اصالت فايده : از نظر اسلام در هر كار ، اعم از فردی و اجتماعی ،بايد در درجه اول فايده و نتيجه مفيد آن در نظر گرفته شود هر كاری كهمفيد فايدهای نباشد از نظر اسلام " لغو " تلقی میشود و ممنوع (« و الذينهم عن اللغو معرضون ») ( 1 ) . . 11 اصالت خير در مبادلات : گردش مال و ثروت و نقل و انتقال آنبايد از هر نوع بيهودگی مبرا باشد در مقابل هر نقل و پاورقی : . 1 مؤمنون / . 3 |
