برخويشتن و آزاد از جبر طبيعت و جبر محيط و جبر سرشت وجبر سرنوشت .بنابراين تلقی از انسان ، ارزشهای انسانی در انسان اصالت دارد ، يعنیبالقوه به صورت يك سلسله تقاضاها در سرشت او نهاده شده است ، انسانبه موجب سرشتهای انسانی خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است ، و بهتعبير ديگر خواهان حق و حقيقت و عدالت و مكرمتهای اخلاقی است و بهموجب نيروی عقل خود میتواند طراح جامعه خود باشد و تسليم سير كور كورانهمحيط نباشد و به موجب اراده و نيروی انتخابگری خود طرحهای فكری خود رابه مرحله اجرا در میآورد . وحی به عنوان هادی و حامی ارزشهای انسانی اواو را ياری ميدهد و راهنمائی مينمايد . بدون شك انسان از محيط و شرائط خود متأثر میشود ، ولی اين تأثر وتاثير يك جانبه نيست ، انسان نيز روی محيط خود تاثير میكند اما - نكتهاصلی اين جا است - تأثير انسان بر روی محيط صرفا به صورت يك عكسالعملجبری و غير قابل تخلف نيست ، انسان به حكم اين كه موجودی آگاه ، آزاد ،انتخابگر ، با اراده و مجهز به سرشتهای متعالی است ، احيانا عكسالعملهائی انجام ميدهد بر خلاف آنچه يك حيوان نا آگاه و محكوم محيطانجام میدهد . |
