بينش و گرايش به ايدئولوژی های مترقی ، تدريجا از اسارت محيط طبيعی و اجتماعی و غرائز حيوانی آزادتر شده و آنها را تحت تأثير قرار داده است . ماهيت جهاد اصالت نيروی فكری و اخلاقی عبارت ديگر وجدان بشر چه از نظر فكری و چه از نظر گرايشهای متعالی انسانی نيروئی است اصيل و احيانا حاكم بر مقتضيات مادی . مثلث هگلی طبيعت صدق میكند و نه در تاريخ . بالنتيجه تاريخ از ميان اضداد عبور نمیكند و حلقات تاريخ به صورت رشتهای از ضداد كه از يكديگر مشتق شده و به يكديگر تبدل يافتهاند ، نيست . اين مثلث مبنی بر دو تبدل است و يك تركيب ، يعنی تبديل اشياء به ضدشان وتبدل ضد به ضد ضد و تركيب در مرحله سوم . طبيعت به اين صورت عمل نمیكند ، آن چه در طبيعت |