کتابخانه الکترونيکي انهار

81- چگونه براىآخرت عمل مى‏نمايد كسى كه به دنيا اشتغال دارد.
82- براستى كهشما به آباد كردن سراى آخرت و هميشگى محتاج تريد تا آباد ساختن خانه ناپايداردنيا.
83- بدرستى كهشما جز اين نيست كه براى آخرت آفريده شده‏ايد نه براى دنيا و براى هميشگى نه براىفنا و نابودى.
ــــــــــــــــــــــــــــ ص 28
84- إنّماخلقتم للبقاء لا للفناء، و إنّكم في دار بلغة و منزل قلعة 3862.
85- صلاحالآخرة رفض الدّنيا 5806.
86- عجبت لمنعرف ربّه كيف لا يسعى لدار البقاء 6265.
87- من أيقنبما يبقى زهد فيما يفنى 8422.
88- من أحبّالدّار الباقية لهى عن اللّذّات 8593.
89- من أمّلثواب الحسنى لم تنكد آماله 9020.
90- أيسرّك أنتلقى اللّه غدا في القيامة و هو عليك راض غير غضبان كن في الدّنيا زاهدا، و فيالآخرة راغبا، و عليك بالتّقوى و الصّدق، فهما جماع الدّين، و الزم أهل الحقّ، واعمل عملهم تكن منهم 2827. 84- جز اين نيست كه شما براى باقى بودن آفريده شده‏ايدنه براى فانى شدن، و براستى كه شما در خانه‏اى كه براى زندگانى بتوان به آن اكتفاءكرد، و جايگاه عاريتى كه آن را وطن نتوان قرار داد مى‏باشيد.
85- صلاح آخرتترك دنيا است.
86- شگفتم ازكسى كه پروردگارش را مى‏شناسد چگونه براى سراى جاويد (آخرت) نمى‏كوشد.
87- هر كه بهآن چه باقى خواهد ماند يقين كند در آنچه فانى شدنى است بى رغبت باشد.
88- هر كه سراىباقى را دوست دارد از لذتها اعراض كند.
89- هر كهاميدوار ثواب نيكوتر (آخرت) است اميدهايش دشوار نگردد.
90- آيا تراخوشنود مى‏گرداند اين كه خدا را فردا در قيامت ملاقات نمائى و او بر تو خوشنودباشد نه خشمناك در دنيا بى‏رغبت و نسبت بآخرت رغبت كننده باش، و بر تو باد بتقوى وراستى، زيرا كه آن دو جمع كننده دينند، و از اهل حق جدا مشو و
ــــــــــــــــــــــــــــ ص 29
91- ما ظفربالآخرة من كانت الدّنيا مطلبه 9558.
92- ما المغبوطالّذي فاز من دار البقاء ببغيته كالمغبون الّذي فاته النّعيم بسوء اختياره وشقاوته 9687.
93- لا تكنممّن يرجو الآخرة بغير عمل، و يسوّف التّوبة بطول الأمل، يقول في الدّنيا بقولالزّاهدين، و يعمل فيها بعمل الرّاغبين 10404.
94- لا ينعمبنعيم الآخرة إلّا من صبر على بلاء الدّنيا 10752.
95- لا ينفعالعمل للآخرة مع الرّغبة في الدّنيا 10829.
96- لا يدركأحد رفعة الآخرة إلّا بإخلاص العمل، و تقصير الأمل، و لزوم التّقوى 10864. بعملآنها عمل نما تا از آنان باشى.
91- به آخرتپيروز نگشته كسى كه دنيا مطلب و مقصود او باشد.
92- مغبوطى كه(كسى كه بحال او مردم غبطه مى‏خورند و آرزوى حال او را دارند) از سراى جاويد(آخرت) به مطلب خود پيروزى يافته مانند مغبونى كه نعمت (اخروى) به سبب بدى اختيار(كه دنيا را برگزيده) و بدبختى خود از دست داده نخواهد بود (پس در مطالب اخروىبكوشيد و آخرت را بر دنيا برگزينيد).
93- از كسانىمباش كه بدون عمل اميد آخرت دارد و به درازى امل و آرزو توبه را تأخير مى‏اندازددر دنيا به گفتار زهاد سخن مى‏گويد و در آن به عمل رغبت كنندگان عمل مى‏نمايد.
94- به نعمتآخرت انعام نمى‏شود مگر كسى كه بر بلاء دنيا صبر نمايد.
95- عمل براىآخرت سودى ندهد در صورتى كه نسبت به دنيا رغبت باشد.
96- احدى بهبلندى مقام آخرت نخواهد رسيد مگر به خالص گردانيدن عمل، و كوتاه نمودن اميد وآرزو، و ملازمت تقوا (و از آن جدا نشدن).
ــــــــــــــــــــــــــــ ص 30
97- استحقّوامن اللّه ما أعدّ لكم بالتّنجّز لصدق ميعاده و الحذر من هول معاده 2515.

الاخوّة و الصّديق والرّفيق و المصاحبة

1- الإخوانأفضل العدد 1045.

2- المعين علىالطّاعة خير الأصحاب 1142.

3- الصّديق منصدق غيبه (غيبته) 1151.

4- الفقدالممرض (المرمض) فقد الأحباب 1158.

5- الصّاحبكالرّقعة فاتّخذه مشاكلا 1177. 97- از خدا استحقاق پيدا كنيد و سزاوار گرديد(بهشت و) آنچه را كه براى شما آماده ساخته، بطلب وفاى وعده از او كه وعده‏اش راستاست، و بجهت ترس از وحشت قيامت او.

برادرى و دوستى 1- برادران، افزونترين توشه آماده شده هستند(يعنى در سختى‏ها و شدائد و دفع دشمن).

2- يارى كنندهبر طاعت بهترين ياران است.

3- دوست كسىاست كه پنهانى يا غيبت او راست باشد (يعنى باطن و ظاهرش يكى بوده در دوستى صافباشد).

4- نيافتنبيمار كننده، يا سوزاننده و درد آورنده نيافتن دوستان است (چنانكه شاعر مى‏گويد:

يقولون ان الموت صعب على الفتى

مفارقة الأحباب و اللّه أصعب‏

5- رفيق و يارمانند وصله است پس آن را همرنگ خود گير، تا وصله ناجور نگردد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 31

6- الرّفيقكالصّديق فاختره موافقا 1180.

7- الغريب منليس له حبيب 1204.

8- إخوانالدّين أبقى مودّة 1360.

9- أخ تستفيدهخير من أخ تستزيده 1362.

10- استفسادالصّديق من عدم التّوفيق 1479.

11- الإخوانزينة في الرّخاء وعدّة في البلاء 1527.

12- إخوانالدّنيا تنقطع مودّتهم لسرعة انقطاع أسبابها 1796.

13- خير إخوانكمن واساك بخيره و خير منه من أغناك عن غيره 5013. 6- رفيق و يار بمنزله دوست است،پس آنرا موافق برگزين.

7- غريب كسىاست كه براى او دوستى نباشد.

8- برادرانى كهبرادريشان از راه دين باشد از نظر دوستى پاينده‏تر مى‏باشند.

9- برادرى كهاز او استفاده (علمى) كنى بهتر از برادرى است كه طلب زاد كنى از او (يعنى سزاواراست آدمى با كسى رفيق شود كه باعث ترقى و كمال او گردد نه او از ايشان كسب كمالكند زيرا در اين صورت عمده نفع براى رفيق خواهد بود).

10- رنجانيدندوست و او را تباه ساختن از عدم توفيق است.

11- برادران درحال فراخى زينت، و در بلاء و سختى مهيّا و يار و مدد كارند.

12- برادراندنيا (كه دوستى آنان بجهت غرضهاى دنيوى مى‏باشد) دوستى آنها با سرعت بريده شدناسباب آن، بريده خواهد شد (چون دوستى براى خدا و عميق نبوده است).

13- بهترينبرادران تو كسى است كه تو را بمال خود كمك نموده و بهتر از او كسى است كه تو را ازغير خود بى‏نياز سازد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 32

14- خيرالإخوان أنصحهم و شرّهم أغشّهم 5014.

15- خيرالإخوان من لم تكن على الدّنيا اخوّته 5016.

16- خيرالإخوان من كانت في اللّه مودّته 5017.

17- خيرالإخوان من إذا فقدته لم تحبّ البقاء بعده 5018.

18- خير إخوانكمن سارع إلى الخير و جذبك إليه، و أمرك بالبرّ و أعانك عليه 5021.

19- خير إخوانكمن دعاك إلى صدق المقال بصدق مقاله و ندبك إلى أفضل الأعمال بحسن أعماله 5022.

20- خير إخوانكمن دلّك على هدى، و ألبسك (أكسبك) تقى، و صدّك عن اتّباع هوى 5029. 14- بهترينبرادران خالص‏ترين آنها، و بدترين آنها ناصاف‏ترين آنها خواهد بود.

15- بهترينبرادران كسى است كه برادريش بر سر دنيا نباشد.

16- بهترينبرادران كسى است كه دوستى او در راه خدا باشد.

17- بهترينبرادران كسى است كه هرگاه او را از دست دهى ماندن بعد از او را دوست نداشته باشى.

18- بهترينبرادران تو كسى است كه بسوى خير شتاب كرده، و تو را به سوى آن كشيده، و بنيكوئىفرمان داده، و بر آن مدد كند.

19- بهترينبرادران تو كسى است كه تو را به سبب راست گفتاريش براست گفتارى خوانده، و به وسيلهنيكوئى كردارش به افزونترين عملها متوجه سازد.

20- بهترينبرادرهاى تو كسى است كه تو را بر راه راست هدايت نموده، و خويشتن دارى را نصيب توكرده، و يا لباس تقوا را بر تو بپوشاند، و از پيروى هوا و هوس جلو گيرى نمايد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 33

21- خير إخوانكمن واساك 5035.

22- ربّ أخ لميلده امّك 5251.

23- صديقالجاهل متعوب منكوب 5829.

24- صاحبالإخوان بالإحسان، و تغمّد ذنوبهم بالغفران 5832.

25- صاحبالعقلاء تغنم و أعرض عن الدّنيا تسلم 5835.

26- صاحبالعقلاء و جالس العلماء، و اغلب الهوى، ترافق الملأ الأعلى 5837.

27- صاحبالحكماء، و جالس الحلماء، و أعرض عن الدّنيا تسكن جنّة المأوى 5838.

28- صحبةالأشرار تكسب الشّرّ كالرّيح إذا مرّت بالنّتن حملت 21- بهترين برادرهايت كسى استكه تو را در مالش شريك گرداند.

22- بسا برادرىكه او را مادرت نزائيده است (يعنى از راه دوستى و اخلاص و ايمان برادرت شده، بايداو را نگه داشته، و احترام نمائى).

23- دوست شخصنادان و يا كم عقل به زحمت افتاده نكبت زده است (چون از او به غير از ضرر و زيان وناراحتى و احمقى چيزى نخواهد ديد).

24- برادران رابا احسان مصاحبت نما و گناهانشان را به گذشت بپوشان.

25- با عقلاءمصاحبت و رفاقت نما تا سود يابى و از دنيا روگردان تا سالم مانى.

26- با عقلاءمصاحبت نما، و با علماء مجالست كن، و بر هوا و هوس غلبه كن، تا با ملأ اعلى رفيقگردى (يعنى با ملائكه و انبياء و اولياء- صلوات اللّه عليهم أجمعين- ).

27- با حكماء(يعنى كسانى كه داراى علم راست و درست باشند) مصاحبت كن، و با بردباران همنشينىنما، و از دنيا روى گردان تا در جنة المأوى جاى گيرى.

28- صحبت بدانبدى را كسب مى‏كند مانند بادى كه به بوى بد بگذرد بوى‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 34

نتنا 5839.

29- صحبةالأحمق عذاب الرّوح 5841.

30- صحبةالوليّ اللّبيب حياة الرّوح 5842.

31- صديقالأحمق في تعب 5855.

32- صديقالجاهل معرض للعطب 5856.

33- صديقك مننهاك، و عدوّك من أغراك 5857.

34- صحبةالأشرار توجب سوء الظّنّ بالأخيار 5868.

35- عليكبمقارنة ذي العقل و الدّين فإنّه خير الأصحاب 6115. بد را بر مى‏دارد.

29- مصاحبتاحمق (كم عقل) عذاب روح است.

30- يار و همدمشدن با دوست عاقل حيات روح است.

31- دوست احمق(كم عقل) در رنج است (براى اين كه احمق كار درستى نمى‏كند كه دوستش در رفاه باشد).

32- دوست ناداندر معرض هلاكت است (زيرا كارهاى نادان تحت برنامه صحيح نيست و لذا ممكن است دوستخود را به هلاكت برساند).

33- دوست توكسى است كه تو را (از بديها و خطرات) باز دارد و دشمنت كسى است كه تو را فريب دادهو بر انگيزاند.

34- صحبت ومعاشرت بابدان موجب بدگمانى شود نسبت به نيكان (ممكن است از اين جهت باشد كه كسىكه با بدان رفاقت كند آنان را هم قياس به رفقاى بد خود كند و يا چون نيكان ممكناست زياد نكوهش بدان كنند از اين جهت آنان متهم گردند).

35- بر تو بادبهمراهى و همنشينى صاحب عقل و دين زيرا كه آن بهترين ياران و مصاحبان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 35

36- عليكبإخوان الصّفا فإنّهم زينة في الرّخاء و عون في البلاء 6128.

37- عليك بمواخاةمن حذّرك و نهاك فإنّه ينجدك و يرشدك 6141.

38- منّ تألّفالنّاس أحبّوه 7895.

39- الاصطحابقليل 124.

40- الصّديقأقرب الأقارب 674.

41- إنّما سمّيالصّديق صديقا لأنّه يصدقك في نفسك و معايبك، فمن فعل ذلك فاستنم إليه فإنّهالصّديق 3877.

42- إنّما سمّىالرّفيق رفيقا لأنّه يرفقك على إصلاح دينك فمن أعانك على صلاح دينك فهو الرّفيقالشّفيق 3878. 36- بر تو باد به برادران پاك درون زيرا كه آنان در فراخى زينت ويارى كننده در بلايند.

37- بر تو بادبه برادرى كسى كه تو را بترساند و باز دارد زيرا كه آن تو را بلند گرداند و به راهراست وادارد.

38- هر كه بامردم الفت گيرد مردم او را دوست دارند.

39- رفاقت ومصاحبت دو كس با هم كم است.

40- دوستنزديكترين خويشاوندان است.

41- جز ايننيست كه دوست دوست ناميده شده، براى اين كه تو را در باره نفس و عيبهايت راست مى‏گويد،بنا بر اين كسى كه چنين بود به او آرام گير كه او دوست است.

42- جز ايننيست كه رفيق رفيق ناميده شده، چون تو را بر آنچه صلاح دين تست سود مى‏رساند، پسكسى كه تو را بر صلاح دينت يارى نمود، آن رفيق مهربان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 36

43- إذا طالتالصّحبة تأكّدت الحرمة 4017.

44- إذا أحببتالسّلامة فاجتنب مصاحبة الجهول 4042.

45- إذا كثرتذنوب الصّديق قلّ السّرور به 4062.

46- إذا اتّخذكو ليّك أخا فكن له عبدا و امنحه صدق الوفاء و حسن الصّفاء 4141.

47- إذا ظهرغدر الصّديق سهل هجره 4162.

48- بحسنالموافقة تدوم الصّحبة 4183.

49- بحسنالصّحبة تكثر الرّفاق 4282.

50- بئسالصّديق الملول (الملوك) 4392.

51- بئس القرينالجهول 4395. 43- هر گاه مصاحبت و رفاقت به درازا كشد و كهنه گرديد احترام زيادهخواهد شد.

44- هر گاهسلامتى (دنيا و آخرت) را دوست دارى از رفاقت و مصاحبت نادان دورى نما.

45- هر گاهگناهان دوست بسيار شود، خوشحالى نسبت بآن كم خواهد شد.

46- هر گاهدوست تو تو را برادر گرفت، پس براى او بنده باش، و او را راستى وفاء و نيكوئى صفاعطا كن (يعنى لازمه برادرى وفادارى و صميميّت است).

47- هرگاهبيوفائى دوست ظاهر شود دورى گزيدن از او سهل باشد (يعنى ديگر شرعا و عقلا مانعىندارد).

48- به سببموافقت نيكو دوستى و رفاقت دوام پيدا خواهد كرد.

49- به سببخوبى مصاحبت رفيقان زياد خواهد شد.

50- بد دوستىاست پادشاهان ملول (يعنى كسى كه به اندك چيزى از رفيقش افسرده شود).

51- بد همنشينىاست بسيار نادان، (زيرا پيوسته آدمى از آن در رنج بوده و از

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 37

52- بئس القرينالعدوّ 4398.

53- بئسالرّفيق الحسود 4400.

54- تمسّك بكلّصديق أفادتكه الشّدّة، (أفادك نكبة الشّدّة) 4508.

55- تحبّب إلىخليلك يحببك، و أكرمه يكرمك و آثره على نفسك يؤثرك على نفسه و أهله 4530.

56- جليس الخيرنعمة 4719.

57- جليسالشّرّ نقمة 4720. او سودى نخواهد برد).

52- بد همنشينىاست دشمن، (زيرا به اسرار آدمى پى‏برده، و پيوسته در صدد نابودى انسان است).

53- بد رفيقىاست حسود، (زيرا كه به كم و زياد رفيقش آشنا بوده پيوسته آرزوى زوال آن را دارد ويا مى‏كوشد به رفيقش ضربه‏اى وارد سازد).

54- چنگ بهدامن هر دوستى زن كه در سختى تو را سود رساند (چنانكه شاعر گفته:

دوست مشمار آنكه در نعمت زند

اف يارى و برادر خواندگى‏

دوست آن باشد كه گيرد دست دوست‏

در پريشان حالى و درماندگى)

55- بسوى دوستخويش دوستى نما تا تو را دوست دارد، و او را اكرام كن تا تو را اكرام نمايد، و اورا بر جان خود برگزين تا او تو را بر نفس و بر اهل خود برگزيند.

56- همنشين خوبنعمتى است، (زيرا كه آدمى از اخلاق او استفاده مى‏برد، چنانكه گفته شده:

همنشين تو از تو به بايد

تا تو را عقل و دين بيفزايد).

57- همنشين بدعذاب است، (چنانكه شاعر گفته:

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 38

58- جالس أهلالورع و الحكمة، و أكثر مناقشتهم، فإنّك إن كنت جاهلا علّموك، و إن كنت عالماازددت علما 4783.

59- حسن الصّحبةيزيد في محبّة القلوب 4812.

60- حسدالصّديق من سقم المودّة 4928.

61- خيرالاختيار صحبة الأخيار 4954.

62- خير منصاحبت ذووا العلم و الحلم 4989.

63- خير منصحبته من لا يحوجك إلى حاكم بينك و بينه 5012.

64- خير منصحبت من ولّهك بالاخرى، و زهّدك في الدّنيا، و أعانك على طاعة المولى 5030. روح راصحبت ناجنس عذابى است أليم).

58- با اهلپرهيزكارى و حكمت مجالست و همنشينى نما و با آنها دقيقا بحث و گفتگو بسيار كن،زيرا اگر نادان باشى تو را بياموزند، و اگر عالم باشى علمى را زياد خواهى نمود، وبر علم تو افزوده گردد.

59- نيكوئىمصاحبت در دوستى دلها مى‏افزايد.

60- حسد دوستاز بيمارى دوستى است (يعنى دوستى او صحيح نمى‏باشد).

61- بهترينبرگزيدنها صحبت نيكان است و رفاقت و همنشينى با آنها.

62- بهترين كسىكه رفاقت مى‏نمائى صاحبان علم و بردبارانند.

63- بهترين كسىكه رفاقت كنى با او كسى است كه تو را به حاكمى كه ميان تو و او حكم نمايد محتاجنسازد، (بلكه خود رفع اختلاف كند و پيرو حق باشد).

64- بهترين كسىكه رفاقت و مصاحبت مى‏نمائى كسى است كه تو را به آخرت شيفته، و در دنياى بى‏رغبتكرده، و تو را بر طاعت مولا (پروردگار) يارى نمايد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 39

65- خليل المرءدليل على عقله، و كلامه برهان فضله 5088.

66- خير كلّشي‏ء جديده، و خير الإخوان أقدامهم 5089.

67- خير الإخوانأعونهم على الخير، و أعملهم بالبرّ، و أرفقهم بالمصاحب 5095.

68- ربّ صديقحسود 5333.

69- ربّ صديقيؤتى (يؤبى) من جهله لا من نيّته 5337.

70- زينالمصاحبة الاحتمال 5461.

71- شرّ إخوانكمن أرضاك بالباطل 5690. 65- دوست مرد نشانه عقل او، و سخنش دليل و برهان فضل وبرترى او خواهد بود، (يعنى هر اندازه دوست جامع و كامل و متدين، و يا هر چه سخنعالى و پر محتوا و مفيد باشد فضيلت آدمى بيشتر خواهد بود).

66- بهترين هرچيز تازه آنست و بهترين برادرها قديمى‏ترين آنست.

67- بهترينبرادران يارى كننده‏ترين آنهاست بر كار خير، و عمل كننده‏ترين ايشانست بنيكوئى ونرمى و مدارا كننده‏ترين آنانست بيار و مصاحب.

68- چه بسادوستى كه حسود است (يعنى نبايد خيلى به دوستى مغرور شد تا در نتيجه دوست را به همهامور آشنا سازى).

69- چه بسادوستى كه به بدى جزا داده شود يا ناخوش داشته شود از جهت نادانيش نه از راه نيت او(يعنى اگر عملى ناپسند انجام مى‏دهد كه مستحق پاداش بد مى‏گردد سببش نادانى است نهسوء نيّت).

70- زينت رفاقتو دوستى تحمل نمودن آزارها است.

71- بدترينبرادرهاى تو كسى است كه تو را به باطل راضى و خوشنود نمايد، (و اگر زمانى حق تو راخشمناك سازد از آن چشم پوشى كند).

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 40

72- شرّ إخوانكمن أحوجك إلى مداراة و ألجأك إلى اعتذار 5699.

73- شرّأصدقائك من تتكلّف له 5706.

74- شرّالإخوان الخاذل 5708.

75- شرّالأصحاب الجاهل 5709.

76- شرّالإخوان المواصل عند الرّخاء، و المفاصل عند البلاء 5714.

77- شرّ إخوانكمن أغراك بهوى، و ولّهك بالدّنيا 5715.

78- شرّ إخوانكمن داهنك في نفسك، و ساترك عيبك 5725.

79- شرّ إخوانكالغاشّ المداهن 5730.

80- شرّ إخوانكمن تثبّط (يتبطّئ) عن الخير و ثبّطك (و يبطّئك) 72- بدترين برادران تو كسى است كهتو را به مدارا كردن محتاج ساخته (كه اگر به سوى تو بدى نمود نتوانى منع او كنى) وتو را به پوزش مجبور سازد (اگر زمانى به او تقصيرى نمودى).

73- بدتريندوستان تو كسى است كه خود را براى او به زحمت اندازى.

74- بدترينبرادران برادر خوار كننده است.

75- بدترينياران ياران نادان يا كم عقل است.

76- بدترينبرادرها كسى است كه در وقت فراخى بپيوندد، و در هنگام بلاء و تنگى جدائى نمايد.

77- بدترينبرادرانت كسى است كه تو را بر خواهشى بر انگيزاند، و به دنيا شيفته و مفتون سازد.

78- بدترينبرادرهايت كسى است كه با تو در باب نفست بى‏تفاوت باشد و سستى نمايد و از تو عيبترا بپوشاند و به تو نگويد.

79- بدترينبرادرهاى تو ناصاف مداهن است كه بتو عيبت را نگويد.

80- بدترينبرادران تو كسى است كه از خير باز ايستاده و تو را با خود باز دارد

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 41

معه 5733.

81- شرّ إخوانكو أغشّهم لك من أغراك بالعاجلة و الهاك عن الآجلة 5738.

82- شرّالأصحاب السّريع الانقلاب 5742.

83- شرّالأتراب الكثير الارتياب 5743.

84- شرّ الألفةاطّراح الكلفة 5782.

85- شرطالمصاحبة قلّة المخالفة 5783.

86- صاحبالسّوء قطعة من النّار 5824.

87- صحبةالأخيار تكسب (تكتسب) الخير كالرّيح إذا مرّت بالطّيب و يا كسى است كه در كار خيركندى كند و با خودش تو را به كندى وادار كند.

81- بدترينبرادران تو و ناصافترين ايشان كسى است كه تو را به دنيا فريب داده و از آخرت غافلسازد.

82- بدترينياران و مصاحبان كسى است كه بزودى از حالى به حالى شود و در دوستى و كارش ثباتىنباشد.

83- بدترين هم‏سن‏هاو مصاحبان كسى است كه بسيار تغييرپذير باشد چون ثباتى در او متصور نيست.

84- بدترينالفت و رفاقت ديگرى را بزحمت انداختن است.

85- شرط مصاحبتو رفاقت كمى مخالفت است (زيرا كه مخالفت ريشه رفاقت را مى‏سوزاند).

86- يار ومصاحب بد پاره‏اى است از آتش (چنانكه آتش اگر به جائى افتد اگر چاره آن نشود تاآخر مى‏سوزاند يار بد هم آدمى را بيچاره كند مگر چاره آن شود).

87- با نيكاننشستن نيكى را كسب نموده چنانكه باد وقتى به بوى خوشى‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 42

حملت طيبا 5826.

88- معاداةالكريم أسلم من مصادقة اللّئيم 9764.

89- مصاحبةالعاقل مأمونة 9766.

90- مجالسةالأبرار توجب الشّرف 9767.

91- مصاحبةالأشرار توجب التّلف 9768.

92- مجالسةالسّفل تضي‏ء القلوب 9770.

93- منع خيركيدعو إلى صحبة غيرك 9783.

94- مصاحبةالجاهل من أعظم البلاء 9788.

95- مجالسةالعوامّ تفسد العادة 9812.

96- مصاحبالأشرار كراكب البحر إن سلم من الغرق لم يسلم من مرور نمايد بوى خوش را بر دارد.

88- دشمنى كردنبا كريم سالمتر از دوستى لئيم است (چون دشمنى او زيان آور نيست، ولى دوستى لئيم پراز رنج خواهد بود).

89- همراهى ورفاقت با عاقل، ايمن از ضرر خواهد بود.

90- همنشينى بانيكو كاران موجب شرف و سربلندى خواهد شد.

91- همراهى ورفاقت با بدان موجب تلف (عمر و دين و هستى خواهد گرديد).

92- همنشينى بامردم پست دلها را بيمار ميكند.

93- جلو گيرىاز خير خود ديگرى را دعوت به مصاحبت غير تو خواهد كرد، (يعنى غير تو را دوست اتخاذخواهد نمود).

94- مصاحبت وهمراهى نمودن با جاهل از بزرگترين بلاست.

95- همنشينى باعوام (و اكثر مردم) عادت و روش را فاسد مى‏سازد.

96- يار و رفيقاشرار مانند سوار شونده درياست، اگر از غرق سالم ماند از

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 43

الفرق 9835.

97- مجالسةأبناء الدّنيا منساة للإيمان قائدة إلى طاعة الشيطان 9863.

98- موافقةالأصحاب تديم الاصطحاب، و الرّفق في المطالب يسهّل الأسباب 9873.

99- مجالسةالحكماء حياة العقول، و شفاء النّفوس 9875.

100- وحدةالمرء خير له من قرين السّوء 10136.

101- بالتّواخيفي اللّه تثمر الاخوّة 4225.

102- تبتنىالاخوّة في اللّه على التّناصح في اللّه، و التّباذل في اللّه، و التّعاون علىطاعة اللّه، و التّناهي عن معاصى اللّه، و التّناصر في اللّه، و إخلاص ترس سالمنخواهد ماند.

97- همنشينى بافرزندان دنيا وسيله فراموشى و يا جايگاه فراموشى ايمان، كشنده بسوى اطاعت شيطانخواهد بود.

98- موافقت باياران دوستى و هم صحبتى را پاينده داشته، و نرمى در مطالب (و با حوصله كار راانجام دادن و يا با مردم در باره مطالب نرمى نمودن) اسباب را آسان مى‏كند.

99- همنشينى باحكماء حيات عقلها، و شفاى نفسهاست.

100- تنهائىمرد (انسان) براى او بهتر از همنشين بد است.

101- با برادرىكردن در راه خدا برادرى ثمر بخش خواهد بود (يعنى رفاقتى ارزشمند است كه فقط براىخدا باشد نه براى دنيا).

102- برادرى درراه خدا بنا گذاشته مى‏شود بر نصيحت كردن يكديگر در راه خدا، و بخشش بيكديگر درراه خدا، و مدد كردن و تعاون بر طاعت خدا، و باز داشتن يكديگر از نافرمانيهاى خدا،و يارى نمودن يكديگر در راه خدا، و خالص‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 44

المحبّة 4532.

103- تناسمساوى الإخوان، تستدم ودّهم 4584.

104- ثمرةالاخوّة حفظ الغيب و إهداء العيب 4633.

105- من آخى فياللّه غنم 7776.

106- من آخى فيالدّنيا حرم 7777.

107- من لاإخوان له لا أهل له 8759.

108- من ناقشالإخوان قلّ صديقه 8772.

109- من فقدأخا في اللّه فكأنّما فقد أشرف أعضائه 9227.

110- من كان ذاحفاظ و وفاء لم يعدم حسن الإخاء 8726. گردانيدن دوستى.

103- بديهاىبرادران را فراموش نما تا پاينده دارى دوستى آنها را، (يعنى نتيجه فراموشى لغزش وبد سلوكيهاى آنان دوستى دائمى است).

104- ثمر وميوه برادرى و دوستى پشت سر و در غيبت او را نگهداشتن، و عيب او را بارمغان بردناست.

105- هر كه درراه خدا برادرى كند نفع عظيم برد.

106- هر كه درراه دنيا بردارى نمايد محروم ماند.

107- هر كهبرايش برادرانى نيست اهلى (و دوستانى) براى او نيست.

108- هر كه بابرادران خورده گيرى كند دوستش كم خواهد شد.

109- هر كهبرادرى را در راه خدا نيابد (و از دست دهد) گويا در حقيقت شريفترين اعضاى خود رااز دست داده است.

110- هر كهصاحب محافظت (و نگهبانى از محرمات) و وفاء باشد نيكوئى برادرى را از دست ندهد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 45

111- من عجزالرّأي استفساد الإخوان 9283.

112- ما أكثرالإخوان عند الجفان و أقلّهم عند حادثات الزّمان 9657.

113- ما تواخىقوم على غير ذات اللّه سبحانه إلّا كانت اخوّتهم عليهم ترة يوم العرض على اللّهسبحانه 9672.

114- موت الأخقصّ الجناح و اليد 9823.

115- نظامالمروّة حسن الاخوّة، و نظام الدّين حسن اليقين 9976.

116- لا تصرمأخاك على ارتياب، و لا تهجره بعد استعتاب 10268.

117- لاتضيّعنّ حقّ أخيك اتّكالا على ما بينك و بينه فليس لك بأخ من 111- از ناتوانى رأىاست (و عجز تدبير است) فاسد گردانيدن برادران (و آنها را از خود دور ساختن).

112- چه بسياراست برادران نزد كاسه‏ها (و در وقت استفاده) و كمند آنها در وقت حوادث روزگار (ودر نزد حاجت و نياز).

113- هيچ قوم وقبيله‏اى در غير راه خداى سبحان برادرى نكرده‏اند مگر آنكه برادريشان بر آنها نقصىاست در روز عرض (اعمال) بر خداى سبحان.

114- مرگ برادركندن و يا بريدن بال و دست است (زيرا قدرت انسان تا اندازه‏اى با برادر است علىالخصوص اگر واقعى باشد).

115- نظام ورشته آدميت و مردانگى نيكوئى برادرى، و نظام و رشته دين نيكوئى يقين است.

116- از برادرخود بخاطر شكى كه براى تو حاصل شود مبر و او را بعد از طلب خوشنودى (و پوزش) تركمكن.

117- هرگز حقبرادرت را از جهت اعتماد بر آنچه ميان تو و اوست (از دوستى و برادرى) ضايع مكن پسبرادر تو نخواهد بود كسى كه حق او را ضايع كنى‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 46

أضعت حقّه 10366.

118- لا تواخمن يستر مناقبك و ينشر مثالبك 10420.

119- لا تطلبنّالإخاء عند أهل الجفاء و اطلبه عند أهل الحفاظ و الوفاء 10421.

120- لا خيرفيمن يهجر أخاه من غير جرم 10741.

121- لا خير فيأخ لا يوجب لك مثل الّذي يوجب لنفسه 10891.

122- يغتنممؤاخاة الأخيار، و يجتنب مصاحبة الأشرار و الفجّار 11015.

123- إيّاك ومصادقة الكذّاب، فإنّه يقرّب عليك البعيد، و يبعّد عليك القريب 2650. (و دوستى وبرادرى او باقى نخواهد ماند).

118- برادرىمكن با كسى كه مناقب تو را بپوشاند و عيبهايت را انتشار دهد.

119- هرگزبرادرى را در نزد اهل ستم طلب مكن و آن را در نزد اهل حفاظ (نگهدارى) و وفا طلبنما.

120- خيرى نيستدر كسى كه از برادر خود بدون جرم و گناهى كنار مى‏كشد و مى‏برد.

121- خيرى نيستدر برادرى كه براى تو واجب نگرداند مثل آنچه براى نفس خود لازم مى‏دارد (از قبيلاحترام و اقدام براى مطالب ضرورى و امثال آن).

122- برادرىنيكان مغتنم و مصاحبت بدان و گنهكاران اجتناب مى‏شود (يعنى بايد آن مغتنم شمردهشده و از اين اجتناب شود).

123- بر تو بادبدورى از دوستى كردن بسيار دروغگو، زيرا كه او بر تو دور را نزديك كرده، و نزديكرا دور مى‏سازد، و بالأخره تو را بيچاره مى‏سازد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ص 47

124- إيّاك أنتخرج صديقك إخراجا يخرجه عن مودّتك و استبق له من انسك موضعا يثق بالرّجوع إليه2687.

125- إيّاك أنتوحش موادّك وحشة تفضي به إلى اختياره البعد عنك، و إيثار الفرقة 2689.

126- إيّاك وصحبة من ألهاك، و أغراك، فإنّه يخذلك و يوبقك 2692.

127- إيّاك ومصاحبة أهل الفسوق، فإنّ الرّاضي بفعل قوم كالدّاخل معهم 2702.

128- إيّاكم ومصادقة الفاجر، فإنّه يبيع مصادقه بالتّافه المحتفر 2738.

129- أكثرالصّلاح و الصّواب في صحبة أولي النّهى و الألباب 3129. 124- بر حذر باش از اينكه دوستت را بيرون كنى بيرون كردنى كه او را از دوستيت بيرون سازد، و از انس وپيوند خود براى او جائى را باقى بگذار كه به بازگشت تو اعتماد نمايد.

125- بر تو بادبه دورى از اين كه دوستى كننده خود را برمانى رماندنى كه او را بكشاند به سوى اينكه اختيار كند دورى و جدائى از تو را.

126- بر تو بادبه دورى از رفاقت كسى كه تو را غافل گرداند و فريب دهد زيرا كه او تو را خوار نمودهو به هلاكت مى‏اندازد.

127- بر حذرباش از رفاقت اهل فسوق (گنهكاران)، زيرا كه راضى به عمل دسته‏اى مانند داخل باآنهاست (يعنى او هم مورد خشم و غضب الهى قرار خواهد گرفت).

128- دورى كنيداز دوستى كردن با گنهكار، زيرا كه دوست خود را به چيز اندك يا زبون و پست يابى‏مزه مى‏فروشد.

129- صلاح ودرستى بيشتر در همراهى صاحبان عقل است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 48

130- أحسنالشّيم إكرام المصاحب، و إسعاف الطّالب 3224.

131- أشرفالشّيم رعاية الودّ، و أحسن الهمم إنجاز الوعد 3328.

132- من دعاكإلى الدّار الباقية، و أعانك على العمل لها، فهو الصّديق الشّفيق 8775.

133- الرّفيقفي دنياه كالرّفيق في دينه 1816.

134- سل (عن)الرّفيق قبل الطّريق 5596.

135- لا يحولالصّديق الصّدوق عن المودّة و إن جفى 10824.

136- احمل نفسكمع أخيك عند صرمه على الصّلة و عند صدوده على اللّطف و المقاربة، و عند تباعده علىالدّنوّ، و عند جرمه على العذر حتّى 130- نيكوترين خويها گرامى داشتن مصاحب ورفيق، و بر آوردن حاجت طلب كننده است.

131- برترينخصلتها رعايت دوستى، و بهترين همت‏ها و انديشه‏ها وفا نمودن به وعده است.

132- هر كه تورا به سوى سراى پاينده (آخرت) خوانده و تو را بر عمل براى آن يارى نمايد پس اوسترفيق شفيق (دوست مهربان).

133- رفيق دردنيايش همچون رفيق در دين اوست.

134- قبل ازراه سفر از رفيق سؤال كن (يعنى آدمى در سفر اول بايد رفيق خوب انتخاب نمايد آن گاهبه سفر رود، يا در حق رفقاى همسفر تحقيق كند آن گاه به سفر رود).

135- دوستبسيار راستگو، از دوستى برنخواهد گشت هر چند به او جفا شود.

136- نفس خودرا با برادر خود در وقت بريدن او بر صله، و در نزد اعراض و روگرانيدنش بر لطف ونزديكى، و در زمان دورى نمودن او بر نزديك شدن، و در

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 49

كأنّك له عبد، و كأنّه ذو نعمة عليك، و إيّاك أن تضع ذلك فيغير موضعه، أو تفعله مع غير أهله 2452.

137- امحض أخاكالنّصيحة حسنة كانت أو (أم) قبيحة 2441.

138- احمل نفسكعند شدّة أخيك على اللّين، و عند قطيعته على الوصل، و عند جموده على البذل، و كنللّذي يبدو منه حمولا و له وصولا 2450.

139- اختر منكلّ شي‏ء جديده، و من الإخوان أقدمهم 2462.

140- اجتنبمصاحبة الكذّاب، فإن اضطررت إليه فلا تصدّقه، و لا تعلمه أنّك تكذّبه، فإنّه ينتقلعن ودّك و لا ينتقل عن طبعه 2416. وقت گناهش بر معذور داشتن وادار كن، به طورى كهگويا تو براى او بنده، و او بر تو صاحب نعمتى است، و بر حذر باش از اين كه اينطريقه را در غير جايش، يا آن را با غير اهلش انجام دهى.

«عن المرء لاتسأل و سل عن قرينه

فكلّ قرين بالمقارن تقتدي»

تو اول بگو با كيان زيستى

پس آنگه بگويم كه تو كيستى‏

137- خالصانهبرادر خود را نصيحت كن خواه نيكو باشد آن نصيحت و خواه زشت (يعنى چه با لطف ومهربانى و چه با درشتى و تعدّى گفته شود).

138- نفس خودرا در وقت سختى و درشتى برادرت بر نرمى و مهربانى، و در نزد بريدنش بر وصل وپيوند، و در زمان خشكى و بخل او بر بذل و بخشش وادار نما، و براى آنچه از او از بدسلوكى آشكار مى‏گردد تحمل كننده، و پيوند كننده باش.

139- از هرچيزى تازه‏اش را، و از برادران قديمى‏تر آنان را اختيار نما.

140- از رفاقتو همراهى بسيار دروغگو دورى نما، و اگر از همراهى با آن مضطر شدى او را تصديق مكن،و اعلام مكن او را كه تو تكذيب او ميكنى، زيرا او

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 50

141- ابذللصديقك كلّ المودّة، و لا تبذل له كلّ الطّمأنينة و أعطه من نفسك كلّ المواساة، ولا تقصّ إليه بكلّ أسرارك 2463.

142- فقدالإخوان موهى الجلد 6543.

143- ليس لكبأخ، من احتجت إلى مداراته 7503.

144- ليس برفيقمحمود الطّريقة من أحوج صاحبه إلى مماراته 7504.

145- ليس لكبأخ من أحوجك إلى حاكم بينك و بينه 7505.

146- جمالالاخوّة إحسان العشرة، و المواساة مع العسرة 4793. از دوستى تو بر مى‏گردد، و ازخوى خود برنخواهد گشت.

141- براى دوستخود همه دوستيت را بكار بر، و براى او همه آرام و طمأنينه را بكار مير، (كه درحوائج او قرار را از دست دهى) و باو از نفس خود تمام مواسات و برابرى را ببخش، وبه او همه اسرار خود را مگوى، كه گفتن اسرار گر چه به دوست باشد زيان بسيار ببارآورد، و امكان دارد اگر زمانى دوست دشمن شود، كم ظرفيت باشد اسرار تو را فاشنمايد.

142- از دستدادن برادران سست كننده سختى و چابكى است.

143- برادر تونيست كسى كه تو محتاج به مداراى او باشى.

144- رفيق خوشرفتارى نيست كسى كه همراه خود را محتاج جدال با خود سازد.

145- برادر تونيست كسى كه تو را به سوى حاكمى كه ميان تو و او حكم كند محتاج سازد (بلكه برادرآنست كه خود فصل خصومت كند زيرا غرض روشن شدن واقع است).

146- زيبائى وحسن برادرى حسن معاشرت و مواسات با تنگى حال است (يعنى در عين احتياج و درماندگىآدمى احسان نموده و ديگرى را با خود برابر داند).

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 51

147- حسنالإخاء يجزل الأجر و يجمل الثّناء 4828.

148- خيرالإخوان أقلّهم مصانعة في النّصيحة 4978.

149- خيرالإخوان من لا يحوج إخوانه إلى سواه 4985.

150- خيرإخوانك من عنّفك في طاعة اللّه 4986.

151- خيرإخوانك من واساك، و خير منه من كفاك، و إن احتاج إليك أعفاك 4988.

152- خيرالإخوان من لم يكن على إخوانه مستقصيا 4997.

153- خيرإخوانك من كثر إغضابه لك في الحقّ 5009. 147- نيكوئى برادرى اجر را عظيم گردانده،و ستايش را نيكو مى‏گرداند.

148- بهترينبرادران كمترين آنهاست از نظر مداهنه و سستى در نصيحت (يعنى برادر نبايد در نصيحتبرادران خود سستى كند).

149- بهترينبرادران كسى است كه برادران خود را به غير خويش محتاج نگرداند (يعنى خود متكفلامور آنان شود).