کتابخانه الکترونيکي انهار

4- چه كسى زيانكننده‏تر از كسى است كه خداوند سبحان را به غير او بفروشد كودنى 1- كودنى گمراهىاست.
2- كودنى را بازيركى سركوب نمائيد (البته مراد كودنى است كه اختيارى و قابل تغيير باشد و گرنهاگر خلقتى باشد كه قابل تغيير نيست).
ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1093
3- كفى بالمرءغباوة أن ينظر من عيوب النّاس إلى ما خفي عليه من عيوبه 7062.
4- من أقبحالشّيم الغباوة 9377.

الغدر

1- الغدر بكلّأحد قبيح، و هو بذوي القدرة و السّلطان أقبح 1864.

2- الغدر يعظّمالوزر و يزري بالقدر 2191.

3- إيّاك والغدر، فإنّه أقبح الخيانة، و إنّ الغدور لمهان عند اللّه 2664.

4- أقبح الغدرإذاعة السّرّ 3005.

5- الغدر شيمةاللّئام 291. 3- براى كودنى مرد (آدمى) كفايت مى‏كند كه به عيوب مردم نگاه كند بهآنچه بر او از عيوبش مخفى است (يعنى همان عيوب در خودش هست ولى آن را در خود عيبنمى‏داند).

4- از زشت‏ترينخصلت‏هاست كودنى و كم فهمى.

بى‏وفائى 1- بى‏وفائى نسبت به هر كس زشت و آن نسبت به صاحبانقدرت و سلطنت زشت‏تر (و يا بى‏وفائى از هر كس قبيح و از قدرتمندان و صاحبان سلطنتقبيح‏تر است).

2- بى‏وفائىگناه را بزرگ گردانده، و قدر و مرتبه را عيبناك مى‏گرداند.

3- بر تو بادبه دورى از بى‏وفائى، زيرا كه آن زشت‏ترين خيانت است، و براستى كه بى‏وفا هر آينهدر نزد خدا خوار مى‏باشد.

4- زشت‏ترينبى‏وفائى فاش كردن سرّ است.

5- بى‏وفائىطبيعت افراد پست است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1094

6- الغدر يضاعفالسّيّئات 643.

7- جانبواالغدر فإنّه مجانب القرآن 4741.

8- غدر الرّجلمسبّة عليه 6430.

9- كن عاملابالخير، ناهيا عن الشّرّ، منكرا شيمة الغدر 7166.

10- من غدرشانه غدره 7833.

11- ما غدر منأيقن بالمرجع 9591.

12- ما أخلق منغدر أن لا يوفى له 9708.

13- لا إيمانلغدور 10442. 6- بى‏وفائى گناهان را چند برابر مى‏نمايد (مثلا اگر نزد كسى امانتىگذاشتند سپس در وقت اداء ندهد، بى‏وفائى كند چنين كسى هم گناه بى‏وفائى را دارد وهم گناه غصب، و يا بى‏وفائى سبب گناهان زياد خواهد گرديد).

7- از بى‏وفائىدورى كنيد، زيرا كه آن دورى كننده از قرآن است (يعنى بى‏وفا از احكام قرآن دور استو محتمل است كه (قرآن) خوانده شود به معناى رفيق يعنى بى‏وفائى از رفاقت به دوراست).

8- بى‏وفائىمرد عار و يا جايگاه دشنام است بر او.

9- عمل كنندهبه خير، باز دارنده از شر، منكر شيوه بى‏وفائى باش.

10- هر كهبى‏وفائى كند بى‏وفائيش او را زشت كند.

11- بى‏وفائىنخواهد كرد كسى كه به بازگشت يا به محل بازگشت (آخرت) يقين نموده است.

12- چه سزاواراست كسى كه بى‏وفائى كند آنكه نسبت به او وفا نشود (يعنى مردم هم بى‏وفائى كنند بااو.

13- براى بسياربى‏وفا ايمانى نيست.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1095

14- لا تدوم معالغدر صحبة خليل 10601.

15- الغدر لأهلالغدر وفاء عند اللّه سبحانه 1571.

16- الغدر أقبحالخيانتين 1690.

17- أسرعالأشياء عقوبة رجل عاهدته على أمر و كان من نيّتك الوفاء له، و من نيّته الغدر بك3174.

الغرور

1- احذر أن يخدعك(يختدعك) الغرور بالحائل اليسير، أو يستزلّك السّرور بالزّائل الحقير 2612.

2- جماع الغرورفي الاستنامة إلى العدوّ 4775.

3- طوبى لمن لمتقتله قاتلات الغرور 5973. 14- با بى‏وفائى مصاحبت دوست باقى نخواهد ماند.

15- بى‏وفائىنمودن با اهل بى‏وفائى در نزد خداى سبحان وفا دارى است.

16- بى‏وفائىزشت‏ترين دو خيانت است.

17- شتابان‏ترين چيزها به حسب عقوبت و كيفر (كيفر) مرديست كه او را بر كارى پيمانبستى، و تو بر چنين قصدى كه از براى او وفا كنى و او بر اين است كه بى وفائى نمايدبا تو.

فريب 1- بپرهيز از اين كه تو را مغرور شدن به اندك حائلى ومانع كمى (يعنى دنيا) فريب دهد، يا تو را شادمانى به برطرف شونده كوچكى (يعنىدنيا) بلغزاند.

2- جمع كردنفريب در راحت خوابيدن و آرام گرفتن به دشمن است (چه دشمن نفس باشد و يا دشمنخارجى).

3- خوشا بحالكسى كه او را كشنده‏هاى فريب نكشد (يعنى خود را از آنها

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1096

4- كفى بالمرءغرورا أن يثق بكلّ ما تسوّل له نفسه 7053.

5- و قال- عليه السّلام- في حقّ من أثنى عليه: لم تقتله قاتلات الغرور، و لم تغمّ (و لمتعمّ) عليه مشتبهات الأمور 7565.

6- لم يفكّر فيعواقب الأمور من وثق بزور الغرور و صبا إلى زور السّرور 7566.

7- من اغترّبالمهل اغتصّ بالأجل 8388.

8- كفىبالاغترار جهلا 7032.

9- من اغتربحاله قصّر عن احتياله 8678.

10- من اغترّبمسالمة الزّمن اغتصّ بمصادمة المحن 8685. نگه دارد).

4- براى غرور وفريب مرد (انسان) كفايت مى‏كند اين كه به هر چه نفسش براى او زينت دهد اعتماد كند(يعنى آن را خوب بداند و به دنبالش حركت نمايد).

5- حضرت در وصفكسى كه او را ستايش كرده فرموده: او را كشنده‏هاى غرور نكشته (و فريب شيطان و نفسرا نخورده) و بر او مشتبهات امور مشتبه يا پوشيده نشده است.

6- در عاقبتهاىامور (و سرانجام كارها) انديشه نكرده كسى كه بر دروغ غرور اعتماد كرده، و به دروغخوشحالى ميل كرده است.

7- هر كه بهمهلت فريب خورد (يعنى خيال كند كه مدّت‏ها زنده است و به گناه مشغول باشد) به مرگگلو گرفته شود.

8- براى فريبخوردن، نادانى كفايت مى‏كند.

9- هر كه بهحال خود مغرور باشد از چاره خويش كوتاهى كند (چون مغرور است از دشمن و ناتوانى وحوادث بى‏خبر خواهد بود).

10- هر كه بهآشتى روزگار مغرور شود به برخورد محنت و سختى‏ها گلو

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1097

11- من الغرّةباللّه سبحانه أن يصرّ المرء على المعصية و يتمنّى المغفرة 9404.

12- لا حزم معغرّة 10527.

13- لا غرّةكالثّقة بالأيّام 10550.

14- قد يسلمالمغرّر 6632.

15- كم منمغرور بحسن القول فيه 6932.

16- كم منمغرور بالسّتر عليه 6942.

17- ليس كلّمغرور بناج، و لا كلّ طالب بمحتاج 7521. گرفته شود.

11- از مغرورشدن به خداى سبحان آنست كه مرد (و آدمى) بر معصيت و گناه اصرار ورزد، و آرزوىآمرزش داشته باشد.

12- نيست دورانديشى با غفلت (يعنى با يكديگر جمع نخواهند شد).

13- هيچ غفلتىمانند اعتماد بر روزگار نيست (كه آدمى خيال كند هميشه روزگار با او خوب تامى‏كند).

14- گاهى فريبخورده شده سالم مى‏ماند (يعنى بحسب ظاهر گول خورده است.

15- بسا مغرورىكه به سبب خوش گفتارى (و مدح و ثنا) در باره او فريب خورده است.

16- بسا فريبخورده‏اى به سبب پوشش بر او (كه خداوند بر او پوشيده يا ديگران و او خيال مى‏كندخبرى نيست).

17- چنين نيستكه هر فريب خورده رستگار (از عقاب) و نه هر طلب كننده‏اى محتاج باشد (بلكه ممكناست از روى حرص طلب نمايد).

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1098

الغصب

1- الحجر الغصبفي الدّار رهن لخرابها 1794.

الغضب

1- الغضب يرديصاحبه، و يبدي معايبه 1709.

2- الغضب نار موقدة،من كظمه أطفأها، و من أطلقه كان أوّل محترق بها 1787.

3- الغضب يثيركوامن الحقد 2164.

4- إيّاك والغضب، فأوّله جنون، و آخره ندم 235.

5- أقدر النّاسعلى الصّواب من لم يغضب 3047. غصب 1- سنگ غصبى در خانه گرو خرابى آنست.

خشم 1- خشم صاحب خود را در بلا و عذاب مى‏افكند و عيب‏هاى اورا آشكار مى‏سازد.

2- خشم آتشىاست افروخته شده، هر كه آن را فرو برد آتش را خاموش كرده است، و هر كه آن را رهاسازد خود نخستين كسى است كه با آن سوزد.

3- خشمنهانى‏هاى كينه را و يا كينه‏هاى نهانى را بر مى‏انگيزاند.

4- بر تو بادبه دورى از غضب، پس اوّلش ديوانگى، و آخر آن پشيمانى است.

5- تواناترينمردم بر راه صحيح و راه راست كسى است كه خشمگين نگشته باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1099

6- أفضل الملكملك الغضب 2904.

7- ابق لرضاكمن غضبك، و إذا طرت فقع شكيرا 2340.

8- احترسوا منسورة الغضب، و أعدّوا له ما تجاهدونه به من الكظم و الحلم 2507.

9- احذرواالغضب، فإنّه نار محرقة 2588.

10- أفضلالنّاس من كظم غيظه، و حلم عن قدرة 3104.

11- أعدى عدوّللمرء غضبه، و شهوته، فمن ملكهما علت درجته، و بلغ غايته 3269. 6- افزونترين ملكىكه انسان مالك آن باشد ملك خشم است (كه آن را مالك شود و بتواند آن را فرو نشاند).

7- براىخوشنودى خود از خشمت باقى بگذار (يعنى اگر بر كسى غضب كردى چنان رفتار كنى كه اگردوستى نمودى از او خجل و شرمسار نباشى (و هر گاه پرواز كنى (و قهر و خشم تو را ازجابر كند و يا بلند مرتبه گردى پس افتادگى نما و يا) فرود آى شكر كننده.

8- خود را ازحدّت و تندى خشم نگهداريد، و براى آن چيزى كه به وسيله آن با آن بجنگيد از فروخوردن و بردبارى آماده نمائيد.

9- از خشم وغضب دورى كنيد، زيرا كه آن آتشى است سوزان.

10- افزونترينمردم كسى است كه خشم خود را فرو نشانده و با وجود توانائى و قدرت بر انتقامبردبارى كند.

11- دشمن‏تريندشمن براى مردم خشم و خواهش اوست، پس كسى كه آن دو را مالك شود و بر آنها تسلّطپيدا كند درجه و مقام او بلند و به پايان و مقصود خود رسيده است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1100

12- الغضب مركبالطّيش 808.

13- الغضب يثيرالطّيش 934.

14- الغضب نارالقلوب 965.

15- الغضب شرّإن أطعته دمّر 1220.

16- الغضبعدوّ، فلا تملّكه نفسك 1337.

17- الغضب يفسدالألباب، و يبعد من الصّواب (عن الثّواب) 1356.

18- إنّكم إنأطعتم سورة الغضب أوردتكم نهاية العطب 3854.

19- إذا تسلّطعليك الغضب فاغلبه بالحلم و الوقار 4160.

20- بكثرةالغضب يكون الطّيش 4264.

21- بئس القرينالغضب، يبدي المعائب، و يدنى الشّرّ، و يباعد الخير 4417. 12- خشم مركب سوارىسبكى و از جابر آمدن است.

13- خشم سبكى واز جابر آمدن را بر مى‏انگيزد.

14- خشم آتشدلهاست.

15- خشم شرّاست اگر آن را فرمانبرى هلاك كند.

16- خشم دشمنىاست آن را مالك خود مگردان.

17- خشم عقل‏هارا فاسد كرده و از درست انديشى (يا از پاداش) دور مى‏سازد.

18- براستى شمااگر از تندى خشم اطاعت نمائيد شما را بر نهايت هلاكت فرود خواهد آورد (يعنى بهآخرين هلاكت خواهيد رسيد).

19- هر گاه برتو غضب غلبه نمود بوسيله بردبارى و وقار بر آن غلبه نما.

20- به سبب خشمو غضب سبكى و از جا در رفتن حاصل گردد.

21- بد قرينىاست خشم، عيب‏ها را آشكار ساخته، و بدى را نزديك‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1101

22- داوواالغضب بالصّمت، و الشّهوة بالعقل 5155.

23- ردّ الغضببالحلم ثمرة العلم 5397.

24- ردّواالبادرة بالحلم 5404.

25- سبب العطبطاعة الغضب 5519.

26- ضادّواالغضب بالحلم، تحمدوا عواقبكم في كلّ أمر 5895.

27- ضرام نارالغضب يبعث على ركوب العطب 5909.

28- ضادّوا الغضببالحلم 5911.

29- طاعة الغضبندم و عصيان 6025.

30- ظفربالشّيطان من غلب غضبه 6048.

31- ظفرالشّيطان بمن ملكه غضبه 6049. گردانيده، و خوبى را دور مى‏سازد.

22- خشم و غضبرا به خاموشى، و شهوت و خواهش را به عقل مداوا نمائيد.

23- خشم را بهوسيله بردبارى بر گرداندن، و ترك نمودن ثمره علم و دانش است.

24- خشم را بهوسيله حلم و بردبارى برگردانيد.

25- سبب هلاكتفرمانبردارى از خشم است.

26- خشم و غضبرا با حلم و بردبارى مبارزه و دفع نمائيد تا آنكه عاقبت‏هاى خود را در هر امرىستوده گردانيد.

27- آتش افروختهخشم بر ارتكاب هلاكت بر مى‏انگيزد.

28- غضب را باحلم مخالفت نمائيد (نتيجه‏اش آنست كه ذكر شد).

29- فرمانبردارى از خشم پشيمانى و گناه يا سبب پشيمانى و گناه خواهد شد.

30- بر شيطانپيروز شود كسى كه بر خشم خود غالب گردد.

31- شيطان بركسى كه خشمش مالك او شود پيروز خواهد گشت.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1102

32- في الغضبالعطب 6500.

33- كثرة الغضبتزري بصاحبه، و تبدي معايبه 7107.

34- كن بطي‏ءالغضب، سريع الفي‏ء، محبّا لقبول العذر 7165.

35- ليس لإبليسوهق أعظم من الغضب و النّساء 7494.

36- من كثرتغضّبه ملّ 7823.

37- من أطلقغضبه تعجّل حتفه 7948.

38- من غلبعليه الغضب لم يأمن العطب 7976.

39- من غلبعليه غضبه تعرّض لعطبه 8139.

40- من عصىغضبه أطاع الحلم 8180. 32- در خشم هلاكت است (هم براى ديگران و هم براى غضبناك همدر دنيا و هم در آخرت).

33- بسيارى خشمبه صاحب خود عيب رسانده، و عيبهايش را ظاهر مى‏سازد.

34- كند خشم،تند رجوع، دوست دارنده پذيرفتن عذر باش.

35- براى شيطانكمندى عظيم‏تر از خشم و زنان وجود ندارد (يعنى به وسيله اين دو وسيله مردم رامفتون سازد).

36- هر كهعصبانيت او زياد باشد مردم از او ملول گردند و يا خود ملول گردد.

37- هر كه خشمشرا رها كند مرگش زود در رسد.

38- هر كه براو خشم و غضب غلبه نمايد از هلاك شدن ايمن نيست.

39- هر كه خشمشبر او غلبه كند متعرض هلاكت خود گرديده است.

40- هر كه خشمشرا عصيان كند از بردبارى اطاعت نموده است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1103

41- من أطاعغضبه تعجّل تلفه 8414.

42- من كثرغضبه لم يعرف رضاه 8551.

43- من غضب علىمن لا يقدر على مضرّته طال حزنه، و عذّب نفسه 8728.

44- من غلبعليه غضبه و شهوته فهو في حيّز البهائم 8756.

45- من اغتاظعلى من لا يقدر عليه مات بغيظه 9067.

46- متى أشفيغيظي إذا غضبت، أحين أعجز (عن الانتقام) فيقال لي لو صبرت، أم حين أقدر (عليه)فيقال لي لو عفوت 9842. 41- هر كه از خشم خود پيروى نمايد تلف او شتاب كند (و بهزودى هلاك گردد).

42- هر كه خشمشبسيار باشد خوشنودى او شناخته نشود (يعنى اگر روزى هم از كارى راضى باشد اعتماد بهخوشنودى او نيست).

43- هر كه بركسى كه قادر بر ضرر رساندن او را ندارد خشمناك گردد اندوه او بدرازا كشيده، و نفسخود را عذاب نمايد.

44- هر كه براو خشم و شهوتش غلبه كند پس او در موضع چارپايان است (يعنى از آنها به حساب آيد).

45- هر كه بركسى كه توانائى تلافى بر او را ندارد خشمناك گردد به خشمش بميرد (بنا بر اين بايدتحمل نمود و خشم ثمره‏اى ندارد).

46- (در حكمت185- نهج البلاغه نيز ذكر شده) چه زمانى خشمم را شفا بخشم، هنگامى كه به خشم آيميا هنگامى كه از انتقام عاجز باشم، تا به من گفته شود اگر صبر مى‏كردى (سزاوار بودتا سبك نشوى) يا زمانى كه قدرت بر آن داشته باشم پس به من گفته شود اگر عفومى‏كردى (بهتر بود على أىّ حال تلافى نكردن سزاوار است).

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1104

47- لا يغلبنّغضبك حلمك 10222.

48- لا تسر عنّإلى الغضب فيتسلّط عليك بالعادة 10288.

49- لا أدب معغضب 10529.

50- لا نسبأوضع من الغضب 10617.

51- لا يقومعزّ الغضب بذلّ الاعتذار 10793.

الاستغفار

1- استغفر،ترزق 2228.

2- أفضلالتّوسّل (التّوصّل) الاستغفار 2887.

3- الاستغفاريمحو الأوزار 342.

4- الاستغفاردواء الذّنوب 913. 47- هرگز خشم تو بر حلم تو غلبه نكند (كه ترا بيچاره نمايد).

48- بسوى خشم وغضب شتاب مكن، پس بر تو عادت (شتاب بر خشم) مسلط خواهد گرديد.

49- ادبى نيستبا خشم (يعنى با يكديگر جمع نمى‏شود).

50- نيست نسبىپست‏تر از خشم.

51- عزّت خشم(كه بر كسى غلبه كند) به خوارى پوزش طلبيدن و عذر خواهى برابرى نمى‏كند.

طلب مغفرت 1- استغفار نما تا روزى داده شوى.

2- افزونترينپيوند (يا متوسل شدن به خدا) طلب آمرزش است.

3- طلب آمرزشكردن گناهان را پاك نمايد.

4- طلب آمرزشاز خدا دواى گناهان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1105

5- الاستغفارأعظم جزاء، و أسرع مثوبة 1496.

6- حسنالاستغفار يمحّص الذّنوب 4863.

7- لو أنّالنّاس حين عصوا أنابوا و استغفروا لم يعذّبوا و لم يهلكوا 7583.

8- من أعطيالاستغفار لم يحرم المغفرة 8144.

9- من استغفراللّه أصاب المغفرة 8377.

10- نعمالوسيلة الاستغفار 9936.

11- لا شفيعأنجح من الاستغفار 10658.

12- لا يحوزالغفران إلّا من قابل الإساءة بالإحسان 10756. 5- طلب آمرزش كردن از نظر پاداشبزرگتر و به حسب ثواب شتابان‏تر خواهد بود.

6- نيكوئىاستغفار گناهان را پاك مى‏سازد (يعنى انسان با اخلاص و ندامت كامل طلب آمرزشنمايد).

7- اگر اين كهمردم هنگامى كه نافرمانى مى‏نمايند بازگشت كرده و طلب مغفرت نمايند عذاب نشده وهلاك نخواهند گرديد.

8- هر كه(توفيق) طلب آمرزش داده شود از آمرزش محروم نگردد.

9- هر كه ازخدا (آن طور كه خدا فرموده) طلب آمرزش كند به آمرزش رسد.

10- خوبوسيله‏ايست (براى تحصيل رضاى خدا و نجات از مهالك و ترفيع درجات) استغفار.

11- شفاعتكننده‏اى رستگارتر از استغفار نيست.

12- آمرزش(الهى) را به دست نياورد مگر كسى كه احسان را مقابل بدى اندازد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ص 1106

الغفلة

1- انتباهالعيون لا ينفع مع غفلة القلوب 1870.

2- الغفلة تكسبالاغترار، و تدني من البوار 2125.

3- احذرواالغفلة، فإنّها من فساد الحسّ 2584.

4- إيّاك والغفلة، و الاغترار بالمهلة، فإنّ الغفلة تفسد الأعمال، و الآجال تقطع الآمال2717.

5- الغفلةضلالة، الغرّة جهالة 196.

6- الغفلة طرب221.

7- الغفلة أضرّالأعداء 472.

8- الغفلة شيمةالنّوكى 897. غفلت و بى‏خبرى 1- بيدارى چشمها با غفلت دلها سودى ندارد.

2- بى‏خبرى كسبفريب كرده و به هلاكت نزديك مى‏سازد.

3- از بى‏خبرىدورى نماييد، زيرا كه آن از تباهى حسّ و دريافت است.

4- بر حذر باشاز غفلت و فريب خوردن به مهلت (به اين معنى كه مهلتى هست بعدا انجام خواهم داد)زيرا كه غفلت عمل‏ها را فاسد نموده، و اجل‏ها اميدها را مى‏برند.

5- غفلت وبى‏خبرى گمراهى، و فريب خوردن نادانى است.

6- غفلت سببفرحناكى است (چون غافل بى‏غم است).

7- غفلت وبى‏خبرى مضرترين دشمنان است.

8- بى‏خبرىشيوه احمقان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1107

9- الغفلة ضدّالحزم 1031.

10- الغفلةضلال النّفوس و عنوان النّحوس 1404.

11- دوامالغفلة يعمى البصيرة 5146.

12- سكر الغفلةو الغرور أبعد إفاقة من سكر الخمور 5651.

13- ضادّواالغفلة باليقظة 5925.

14- عجبت لغفلةذوي الألباب عن حسن الارتياد و الاستعداد للمعاد 6263.

15- في السّكونإلى الغفلة اغترار 6454.

16- فيا لهاحسرة على ذي غفلة إن يكن (أن يكون) عمره عليه حجّة، و أن تؤدّبه (و أن تؤدّيه)أيّامه إلى شقوة 6571.

17- فأفق أيّهاالسّامع من غفلتك، و اختصر من عجلتك، و اشدد 9- بى‏خبرى ضدّ دور انديشى است.

10- بى‏خبرىگمراهى نفسها و نشانه بدبختى و بدى‏هاست.

11- بى‏خبرىدائمى (و يا دوام ترك تفكر) بينائى را زائل مى‏نمايد.

12- مستى غفلتو فريب از نظر بهوش آمدن دورتر از مستى شراب هاست (يعنى مست غفلت ديرتر بهوش آيدتا مست شراب).

13- بى‏خبرى وغفلت را با بيدارى و آگاهى برطرف ساز.

14- عجب دارماز غفلت و بى‏خبرى صاحبان عقل‏ها از نيكوئى طلب كردن (زاد و توشه) و آماده شدنبراى روز بازگشت.

15- در آرامگرفتن به غفلت (از آخرت) فريب خوردن است.

16- تعجب كنيداز آن حسرتى بر صاحب غفلتى اين كه عمر او بر او حجتى باشد، و اين كه او را روزگارشبه بدبختى رسانده يا ادب كند.

17- (اين عبارتبعد از فرازهايى از گفتار آن حضرت است) پس به هوش‏

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1108

أزرك، و خذ حذرك، و اذكر قبرك، فإنّ عليه ممرّك 6597.

18- كفىبالغفلة ضلالا 7017.

19- كفى بالمرءغفلة أن يصرف همّته فيما لا يعنيه 7074.

20- كفىبالرّجل غفلة أن يضيّع عمره فيما لا ينجيه 7075.

21- من غفل جهل7686.

الغافل

1- عجبت لغافل،و الموت حثيث في طلبه 6249.

2- من طالبغفلته تعجّلت هلكته 8318. باش آى شنونده از غفلت و بى‏خبرى خود، و از شتاب خويش كمكن، و پشت خود را قوى گردان (ترديد به خود راه مده) دوريت را (از بدى عاقبت)فراگير، و قبرت را ياد نمازى را كه بر آنست گذر تو.

18- براى غفلتو بى‏خبرى بس است گمراهى.

19- براى غفلتمرد (و آدمى) كفايت مى‏كند آنكه همت خود را در آنچه براى او مفيد نيست مصروف دارد.

20- براى غفلتمرد (و آدمى) كفايت مى‏كند اين كه عمرش را در آنچه رستگار نسازد آن را تباه سازد.

21- كسى كهغافل شود نادان است (يعنى نبايد از دنيا و مرگ و حساب غافل گرديد و گرنه نادانىتحقق يابد).

بى‏خبر 1- عجب دارم از غافل و بى‏خبرى كه مرگ در طلبش شتاباناست.

2- هر كه غفلتاو طولانى گردد هلاكت او زود انجام گيرد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1109

3- من غلبتعليه الغفلة مات قلبه 8430.

4- من غفل عنحوادث الأيّام أيقظه الحمام 9161.

5- ويل لمنغلبت عليه الغفلة فنسي الرّحلة و لم يستعدّ 10088.

6- لا عمللغافل 10451.

الغالب و المغلوب

1- قد يغلبالمغلوب 6441.

2- من غالب من فوقهقهر 8102.

3- كلّ غالبغير اللّه مغلوب 6894. 3- هر كه بر او غفلت و بى‏خبرى غلبه كند دلش مرده است.

4- هر كه ازحوادث روزگار غافل شود مرگ او را بيدار خواهد ساخت (كه در آن هنگام به هلاكت رسيدهو مفرّى برايش نيست).

5- واى براىكسى كه بر او غفلت و بى‏خبرى غلبه كرده پس كوچيدن (از اين جهان) را فراموش نموده وآماده نگشته است.

6- هيچ عملىبراى غافل نيست (چون حضور قلب و توجه و اقبال ندارد).

غالب 1- گاهى مغلوب غالب گردد.

2- هر كه با مافوق خود مبارزه كند مغلوب گردد (بنا بر اين بايد طاغيان روزگار بدانند با چه كسىروبرو هستند).

3- هر غلبهكننده‏اى غير خدا مغلوب است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1110

المغالبة

1- لا تغالب منلا تقدر على دفعه 10176.

الغلط

1- غلط (غلط)الإنسان فيمن ينبسط إليه أحظر شي‏ء عليه 6431.

الغلول

1- شرّ ما ألقيفي القلوب الغلول 5696.

الغلّ و الغش و الغشوش

1- الغشوشلسانه حلو، و قلبه مرّ 1575.

2- أفظع الغشّغشّ الأئمّة 2940. غلبه كردن 1- بر كسى كه توانائى دفع او را ندارى در صدد غلبهبر ميا.

غلط 1- اشتباه انسان و عدم شناخت (يا درشتى كردن انسان) در حقكسى كه به سوى او چهره باز نشان مى‏دهد حرام‏تر چيزى است بر او (يعنى خطا خواهدبود).

خيانت 1- بدترين چيزى كه در دلها افتاده شود خيانت است.

ناصافى 1- كسى كه با مردم صاف نباشد زبان او شيرين و دل اوتلخ است.

2- رسواترينناصافى ناصاف بودن با امامان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1111

3- إنّ أغشّالنّاس أغشّهم لنفسه و أعصاهم لربّه 3516.

4- الغشّ سجيّةالمردة 421.

5- الغلّ بذرالشّرّ 547.

6- الغلّ داءالقلوب 557.

7- الغشّ يكسبالمسبّة 615.

8- الغلّ يحبطالحسنات 642.

9- الغشّ شرّالمكر 740.

10- الغشّ منأخلاق اللّئام 1299. 3- براستى ناصاف ترين مردم ناصاف‏ترين آنهاست نسبت به نفسخود، و نافرمان‏ترين آنهاست نسبت به پروردگار خود (چون ضرر على أى حال متوجه خودخواهد شد).

4- صاف نبودنخصلت سركشان است.

5- كينه (ياصاف نبودن) تخم بدى است.

6- كينه (ياصاف نبودن) درد دلهاست.

7- ناصاف بودنسبب دشنام خواهد گرديد.

8- كينه و ياناصافى نيكوئى‏ها را از بين مى‏برد، (پوشيده نماند كه مسأله احباط از نظر ما در غيركفر صحيح نبوده، و اگر در روايتى مانند همين روايت ديده شود بايد حمل بر مبالغه وشدّت عمل شود، و اگر حمل نشود بايد گفت: آن اعمال حسناتى را از بين خواهد برد كهدر رتبه خود آن صفت و يا عمل باشد نه حسنات قوى تر را چون در طاعات و گناهانمراتبى متصور است، و اگر كسى طالب بحث بيشترى است بايد به كتب كلاميه و غيرهمراجعه نمايد).

9- ناصاف بودنبدترين مكر و تزوير است.

10- با مردمصاف نبودن از اخلاق بخيلان يا بد كرداران است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1112

11- غشّالصّديق و الغدر بالمواثيق من خيانة العهد 6417.

12- من غشّالنّاس في دينهم فهو معاند للّه و رسوله 8891.

13- من غشّك فيعداوته فلا تلمه و لا تعذله 9152.

الغم

1- الغمّ يقبضالنّفس، و يطوى الانبساط 2024.

2- الحزن يهدمالجسد 609.

3- الأحزان سقمالقلوب 704.

4- الحزن شعارالمؤمنين 854. 11- ناصاف بودن با دوست و بى‏وفائى نسبت به پيمانها از جمله خيانتبه عهد است.

12- هر كه بامردم در دينشان غش نمايد (و با آنان در باره دين ناصاف باشد) پس او دشمن خدا ورسول او خواهد بود.

13- هر كه دردشمنى خود با تو غش نمايد او را سرزنش مكن و ملامت مفرما (زيرا از دشمن بيش از اينانتظار نمى‏رود).

اندوه 1- غم و اندوه نفس را گرفته و گشادگى را مى‏پيچاند.

2- اندوه جسدرا خراب مى‏كند (پس بايد از آن پرهيز كرد مگر اندوهى كه در راه خدا باشد).

3- اندوه‏هابيمارى دل‏هاست (بنا بر اين نبايد به خود غم و اندوه را راه داد كه دل را مريضخواهد كرد).

4- حزن و اندوه(براى دين و عاقبت خويشتن) شعار و جامه زيرين افراد با ايمان است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1113

5- الهمّ يذيبالجسد 1039.

6- الحزن والجزع لا يردّان الفائت 1469.

7- بقدراللّذّة يكون التّغصيص 4254.

8- من تجرّعالغصص أدرك الفرص 8062.

9- الهمّ أحدالهرمين 1634.

10- اطرح عنكواردات الهموم بعزائم الصّبر، و حسن اليقين 2357.

11- الهمّ ينحلالبدن 367.

12- الغمّ مرضالنّفس 374.

13- على قدرالهمم تكون الهموم 6187. 5- غم و اندوه بدن را آب مى‏كند.

6- اندوه وبى‏تابى از دست رفته را بر نمى‏گردانند (بنا بر اين نبايد براى از دست رفته غصهخورد و يا بى‏تابى نمود كه لغو و بى‏حاصل خواهد بود).

7- به اندازهلذت غصّه همراه است.

8- هر كهغصه‏ها را جرعه وار در كشد (و بر آنها صبر كند) فرصت‏ها را بدست آورد (و به آنخواهد رسيد).

9- اندوه يكىاز دو پيريست (پيرى طبيعى و پيرى عارضى).

10- غم واندوههاى وارد را با عزيمت‏هاى شكيبائى، و نيكوئى يقين بينداز، (و بدان كه خداوندبا اجر عظيم بر وجه احسن تلافى خواهد نمود).

11- اندوه بدنرا مى‏گدازد.

12- غم و اندوهبيمارى نفس است.

13- به اندازههمت‏هاست اندوه‏ها (يعنى، هر اندازه همت و تصميمات زيادتر و بلندتر باشد غم واندوه بيشتر است).

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1114

14- كم من حزينوفد به حزنه على سرور الأبد 6964.

15- من كثرغمّه تأبّد حزنه 8267.

16- على قدرالقنية تكون الغموم 6188.

17- لكلّ همّفرج 7265.

18- من استدامالهمّ غلب عليه الحزن 8078.

19- من كثرهمّه سقم بدنه 8266.

20- من جعل كلّهمّه لآخرته ظفر بالمأمول 8512.

الاستغناء عن الخلق

1- استغن عمّنشئت و كن (تكن) نظيره 2312. 14- بسا اندوهناكى كه اندوهش او را بر شادمانى دائمىوارد سازد (مثل اندوه براى آخرت).

15- هر كه غماو بسيار باشد اندوهش هميشگى خواهد بود.

16- غمها بهاندازه ذخيره مى‏باشد (يعنى حفظ و نگهدارى آن ملازم با ناراحتى است).

17- براى هراندوهى گشايشى است.

18- هر كه درفكر و انديشه زياد باشد (براى اين كه كارى را صورت دهد كه نبايد در آن خيلى فكركرد، و يا هر كه پيوسته اندوه را به خود راه دهد و آن را از دل نزدايد) بر او حزنو اندوه غلبه كند (و چون غلبه نمود آدمى را آب مى‏كند پس نبايد چنين كارى كرد).

19- هر كهاندوهش فراوان باشد بدنش مريض خواهد شد.

20- هر كه تمامهم و اندوه خود را براى آخرتش قرار دهد به آنچه اميد به آن دارد پيروز گردد.

بى‏نيازى از مخلوق 1- از هر كه خواهى بى‏نيازى جوى، مثل اوخواهى بود.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1115

2- من استغنىعن النّاس أغناه اللّه سبحانه 8645.

3- من استغنىكرم على أهله و من افتقر هان عليهم 8879.

4- ما استغنيتعنه خير ممّا استغنيت به 9596.

الغنيّ و الغنى

1- الغنيّ مناستغنى بالقناعة 1272.

2- الغنيّ منآثر القناعة 1294.

3- الغنيّ(الغنى) في الغربة وطن 1423.

4- جهل الغنيّيضعه، و علم الفقير يرفعه 4765.

5- ربّ غنيّأذلّ من نقد 5284. 2- هر كه از مردم بى‏نياز گردد خداى سبحان او را بى‏نياز خواهدنمود.

3- هر كه (ازمردم) بى‏نياز گردد بر اهل خود گرامى باشد و هر كه نيازمند باشد نزدشان خوار گردد.

4- آنچه از آنبى‏نياز گردى از آنچه به آن نيازمند شوى بهتر است (زيرا در قسم اول به رنج نيفتى،و در قسم دوم در زحمت افتاده و ممكن است باعث عقوبت هم بگردد).

توانگر و توانگرى 1- توانگر كسى است كه به وسيله قناعتبى‏نياز شود.

2- توانگر كسىاست كه برگزيند قناعت را.

3- توانگر (ياتوانگرى) در غربت در وطن است.

4- نادانىتوانگر او را پائين آورده، و دانش فقير او را بر كشد.

5- بسا توانگرىكه خوارتر از «نقد» است (گوسفندى است كه پاهاى كوتاه و روى زشتى دارد در بحرين بهخوارى مشهور است).

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 1116

6- ربّ غنيّأفقر من فقير 5324.

7- قليل منالأغنياء من يواسي و يسعف 6739.

8- كم من غنيّيستغنى عنه 6925.

9- من الواجبعلى الغنيّ أن لا يضنّ على الفقير بماله 9362.

10- لا تعدّنّغنيا من لم يرزق من ماله 10277.

11- لا وزرأعظم من وزر غنيّ منع المحتاج 10738.

12- الغنى بغيراللّه أعظم الفقر و الشّقاء 1818.

13- استعيذواباللّه من سكرة الغنى، فإنّ له سكرة بعيدة الإفاقة 2555.

14- أغناكمأقنعكم 2834. 6- بسا توانگرى كه از فقير بيچاره‏تر باشد (از جهت بدبختى او درآخرت، و يا از نظر گرفتارى‏هاى دنيويش، و يا از جهت احتياج او).

7- اندكى هستنداز توانگران كسى كه مواسات كند و حاجت روا باشد.

8- بساثروتمندى كه از او (به سبب بى‏چيزى) بى‏نيازى باشد.

9- از جملهواجب بر توانگر آنكه به مال خود بر فقير بخيلى ننمايد.

10- توانگرمشمار كسى را كه از مالش روزى داده نشود (يعنى از مال خود بهره نبرده و براىديگران گذارد).

11- نيست گناهىبزرگتر از گناه توانگرى كه چيزى به محتاج ندهد (و بر او بخل نمايد و يا حاجت او رابر نياورد).

12- توانگرى بهغير خدا بزرگترين پريشانى و بدبختى است.

13- از مستىتوانگرى به خدا پناه بريد، زيرا كه براى آن مستى بوده كه به هوش آمدن از آن بعيداست.

14- توانگرترينشما قانع ترين شماست.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1117

15- أغنى الغنىالعقل 2843.

16- أشرف الغنىترك المنى 2951.

17- أفضل الغنىما صين به العرض 3038.

18- أغنىالأغنياء من لم يكن للحرص أسيرا 3201.

19- أغنى الغنىالقناعة، و التّحمّل في الفاقة 3249.

20- الغنى يطغي23.

21- الغنىيسوّد غير السّيّد 460.

22- الغنى والفقر يكشفان جواهر الرّجال و أوصافها 1154.

23- أخو الغنىمن التحف بالقناعة 1315. 15- توانگرترين توانگرى عقل است (زيرا هر كه را عقل باشدداراى همه چيز باشد چنانكه گفته شده: خدايا هر كه را عقل دادى چه ندادى و هر كه راعقل ندادى چه دادى).

16- بلندترينبى‏نيازى ترك آرزوهاست.

17- افزونترينبى‏نيازى آنست كه با آن عرض و آبرو حفظ شود.

18- توانگرترينتوانگران كسى است كه اسير و گرفتار حرص نباشد.

19- بى‏نيازترين بى‏نيازى قناعت، و صبر و تحمل در حالت درويشى و ندارائى است.

20- توانگرىطغيان مى‏آورد.

21- توانگرىغير بزرگ را بزرگ مى‏گرداند (گر چه آدم پستى باشد، ثروت آن را در نظرها بزرگمى‏كند).

22- توانگرى ودرويشى گوهرهاى مردان و ذات و اوصاف آنها را از خوبى و بدى آشكارا مى‏نمايد (يعنىآن دو وسيله آزمايش افراد خواهد بود).

23- برادرتوانگرى كسى است كه قناعت را رو انداز خود سازد.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1118

24- الزّهو فيالغنى يبذّر (ينذر) الذّلّ في الفقر 1519.

25- آفة الغنىالبخل 3969.

26- خير الغناءغناء النّفس 4949.

27- ربّ غنىأورث الفقر الباقي 5328.

28- زكاةاليسار برّ الجيران، و صلة الأرحام 5453.

29- شيئان لايعرف قدرهما إلّا من سلبهما: الغنى و القدرة 5765.

30- ظلف النّفسعمّا في أيدي النّاس هو الغنى الموجود 6070.

31- غرور الغنىيوجب الأشر 6399. 24- فخر كردن و باليدن در حالت غنا و توانگرى تخم پريشانى درفقر و پريشانى مى‏كارد (و يا مى‏ترساند خوارى را در پريشانى، چون وقتى همينثروتمند فقير شد ديگر كسى به او اعتناء نخواهد كرد).

25- آفتتوانگرى بخيلى است (زيرا توانگر را بى‏ارزش نموده سبب فساد دنيا و آخرت او خواهدگرديد).

26- بهترينتوانگرى بى‏نيازى نفس است (از خلق يا از اعمال صالحه).

27- چه بسا غناو توانگرى كه فقر و بيچارگى هميشگى را بدنبال آورد (يا در آخرت و يا در دنيا ازجهت كفران و عصيان).

28- زكاتتوانگرى و فراخى عيش احسان كردن به همسايگان و پيوند با خويشان است.

29- دو چيز استكه قدر آنها دانسته نشود مگر از سلب آنها، (و يا قدر آنها را نداند مگر كسى كهآنها از او ربوده شود).

30- باز داشتننفس از آنچه در دست‏هاى مردم است آن توانگرى موجود مى‏باشد.

31- فريبتوانگرى موجب فرحناكى است.

ــــــــــــــــــــــــــــ ص 1119

32- فوت الغنىغنيمة الأكياس، و حسرة الحمقى 6535.

33- كلّ الغنىفي القناعة، و الرّضا 6874.

34- من سرّهالغنى بلا مال، و العزّ بلا سلطان، و الكثرة بلا عشيرة، فليخرج من ذلّ معصية اللّهإلى عزّ طاعته، فإنّه واجد ذلك كلّه 8890.