- يعنی حركت از لحاظ طی مسافت نه از لحاظ صرف انرژی - كافی است ، ولیاز لحاظ تعيين مقدار صرف انرژی كافی نيست . ثانيا اگر دو كارگر را در نظر بگيريم كه يكی به واسطه عدم مهارت ،انرژی بيشتر خواه در زمان بيشتر و يا در زمانهای مساوی ولی با صرف انرژیبيشتر ، چنان كه قبلا امكان آن را يادآوری كرديم صرف كند ، و يكی كمتر ،ولی محصول كار آنها از لحاظ ارزش استعمال مساوی باشد ، مثلا بالاخره هركدام يك جفت جوراب بافته باشند ، لازم میآيد كه ارزش كار آن كس كهانرژی بيشتر صرف كرده ، بيشتر باشد و حال آن كه بالضروره چنين نيست .از مطالعه كتاب [ مذكور ] ص 25 برمیآيد كه متوجه يكی از دو شق اشكالدوم شدهاند ، يعنی اين كه ممكن است دو كارگر ، يك نوع محصول تحويلاجتماع دهند ، مثلا هر كدام يك جفت جوراب ، ولی يكی با صرف انرژیبيشتر در زمان بيشتر و يكی با صرف انرژی كمتر در زمان كمتر ، پس چراارزش آنها مساوی نيست ؟ اما اشكال را به اين صورت طرح نمیكند ، رندانه از صورت اشكال خارجكرده به شكل ديگر طرح میكند ، میگويد : " اگر سه نفر ، سه جفت جوراب ببافند ، يكی در شش ساعت ، ديگری درچهار ساعت ، و سومی در دو ساعت ، اگر بهای ساعت كار ، دو ريال باشد ،آيا میتوانيم چنين نتيجه بگيريم كه حتما جوراب باف اولی يك جفتجوراب خود را به دوازده ريال ، دومی به هشت ريال ، سومی به چهار ريالخواهد فروخت ؟ البته خير ، زيرا اگر جوراب باف اولی موفق شود يك جفتجوراب خود را به دوازده ريال بفروشد ، دو جوراب باف ديگر هرگز حاضرنخواهند شد . . . " . |
