كلاسيك ، امثال آدام اسميت و ريكاردو ، آن را ابراز داشتند و كارل ماركس از آنها پيروی كرده است . ولی نظريه دوم يعنی نظريه ارزش اضافی ظاهرا از ابتكارات خود كارل ماركس است ( هر چند میتوان گفت كه نظر دوم ، لازمه و نتيجه روشن نظر اول است ) . اما راجع به خود ارزش ، يعنی راجع به منشأ ارزش : در باب ارزش ، چند جور میتوان نظر داد : ( 1 ) الف . ارزش اشياء ذاتی آنها است . بعضی امور ذاتا با ارزشاند ، و بعضی ذاتا بیارزش . امور با ارزش نيز ذاتا با يكديگر متفاوتاند . ارزش اشياء با ذات و ماهيت آنها مرتبط است . اين نظريه بالضروره باطل است ، زيرا ارزش اشياء مربوط به اشياء فی حد نفسها نيست نظير وزن و حجم و صلابت ، مربوط است به اشياء از آن نظر كه با انسان مرتبط میباشند . اگر انسان نباشد ، ارزش به معنی اين كه اشياء قابل تقويم باشند نيز نيست . ب . ارزش اشياء صرفا قراردادی و اعتباری است . ارزش اشياء به هيچ نحو مربوط به يكی از صفات ذاتی اشياء يا صفات عرضی و عارضی آنها از قبيل شكل و صورتی كه بالطبع يا با عمل پاورقی : |