متفكری است . قدرت دارد در مسائل تفكر كند به واسطه تفكری كه در مسائل‏
می‏كند حقايق را تا حدودی كه برايش مقدور است كشف می‏كند ، حال هر نوع‏
تفكری باشد ، تفكر به اصطلاح استدلالی و استنتاجی و عقلی باشد يا تفكر
تجربی خداوند تبارك و تعالی به انسان چنين نيرويی داده است ، به انسان‏
عقل داده است كه با آن فكر كند ، يعنی مجهولات را كشف كند انسان ، جاهل‏
به دنيا می‏آيد در آن آيه شريفه می فرمايد : خداوند شما را خلق كرد [ در
حالی كه چيزی نمی دانستيد ] « اخرجكم من بطون امهاتكم لا تعلمون شيئا
انسان جاهل به دنيا می‏آيد و وظيفه دارد كه عالم بشود چگونه عالم بشود ؟
با فكر و درس خواندن بايد عالم بشود اين را ما تفكر می‏گوئيم كه انسان در
هر مسئله ای تا حدودی كه استعداد آن را دارد بايد فكر كند و از طريق علمی‏
آن مسئله را به دست آورد آيا اسلام يا هر نيروی ديگری می‏تواند چنين حرفی‏
بزند كه بشر حق تفكر ندارد ؟ نه ، اين يك عملی است لازم و واجب ، و
لازمه بشريت است اسلام در مسئله تفكر نه تنها آزادی تفكر داده است بلكه‏
يكی از واجبات در اسلام تفكر است ، يكی از عبادتها در اسلام تفكر است ما
چون فقط قرآن خودمان را مطالعه می‏كنيم و كتابهای ديگر را مطالعه نمی كنيم‏
كمتر به ارزش اينهمه تكيه كردن قرآن به تفكر پی می‏بريم شما هيچ كتابی نه‏
مذهبی و نه غير مذهبی پيدا نمی كنيد كه تا اين اندازه بشر را سوق داده‏
باشد به تفكر ، هی می‏گويد فكر كنيد ، در همه مسائل : در تاريخ ، در خلقت‏
، راجع به خدا ، راجع به انبياء و نبوت ، راجع به معاد ، راجع به‏
تذكرات و تعليمات انبياء و كه در قرآن كريم زياد است تفكر حتی عبادت‏
شمرده می‏شود مكرر شنيده ايد احاديث زيادی را كه به

93