برداشتی تاريخی از اقتصاد و برداشتی تاريخی و اقتصادی از انسان بدونبرداشتی انسانی از تاريخ و جامعه و اقتصاد و تحقيری از اين بالاتر برانسان وارد نشده است جنبشها مسلما متفاوت است ، بعضی ماهيت سياسیدارد ، بعضی ماهيت فرهنگی دارد ، بعضی ماهيت علمی دارد ، بعضی ماهيتمذهبی دارد اينها با يكديگر مختلف و متفاوت است سيد جمال را به عنوانيك فرد در نظر میگيريم اهداف او مشخص است و خودش مشخص كرده استشخصيتی بود ضد استبداد و ضد استعمار در هر سه شكل استعمار : استعمارسياسی ، اقتصادی و فرهنگی كه همه اينها در كلمات سيد جمال مطرح استمردی بود طرفدار بازگشت به اسلام نخستين ، به قرآن و سنت و سيره سلفصالح به قول خودش و مبارزه با خرافاتی كه به اسلام در طول تاريخ بسته شدهاست مردی بود طرفدار يك نهضت فرهنگی در جهان اسلام و طرفدار علم ، وبالخصوص مردی بود كه همبستگی دين و سياست را تبليغ كرد و اين را درحدودی كه برای يك فرد مقدور بود به جامعه اسلامی تفهيم كرد كه مسئلهجدايی دين از سياست نيرنگی است كه سياستبازان عالم ساخته اند در دينبالخصوص دين اسلام ، سياست يكی از عزيزترين اجزاء است و جدا كردنسياست از اسلام به معنی جدا كردن يكی از عزيزترين اعضاء اسلام از پيكراسلام است و ديگر مسئله اتحاد اسلام به تعبير خود او يكی از هدفهای سيدجمال اتحاد اسلام يعنی میخواست با اين تفرقه هايی كه استبدادها در طولحدود چهارده قرن و استعمار در طول سه چهار قرن اخير به وجود آورده است ،چه تفرقه های به صورت مذهبی و چه تفرقه های به صورت ملی و چه بهصورتهای ديگر مبارزه كند و معتقد بود كه يك روح واحد بر |