چگونه آدمی ديدی ؟ شعر معروفی دارد ، میگويد :
لو جئته لرايت الناس فی رجل |
و الدهر فی ساعه و الارض فی دار |
میگويد اگر بيايی آنجا ببينی، تمام مردم را در فرد و تمام دهر و روزگارو ساعات را در يك لحظه و تمام زمين را در يك خانه منحصر میبينی كمتردر تاريخ سابقه دارد كه ملتی و خواسته های ملتی در يك فرد اينچنين تشخصو تجسم پيدا كند و اين هميشه درجايی است كه آن فرد از فرديت خودش خارجشده است و تجسم ايده های عالی جامعه است بنابراين هدفهای روحانيت يعنیهدفهای اين نهضت و هدفهای اين نهضت يعنی هدفهای روحانيت . ما اگر بخواهيم هدفهای اين نهضت را تشريح بكنيم آنهم در يك جلسه ،بهتر اينست كه يك مقايسه اجمالی بكنيم ميان هدفهای اين نهضت و هدفهايیكه بعضی مصلحان اسلامی مثل سيد جمال الدين اسدآبادی به صورت فردی درقيامهای اصلاحی خودشان داشته اند و نيز هدفهای نهضتهای صد ساله اخير كه يابه رهبری روحانيت و يا به شركت و تاييد روحانيت صورت گرفته است و هركدام هدفی داشته است مثل جنبش تنباكو كه يك نهضت ضد استعماری آنهم ضداستعمار اقتصادی بود ، و يا نهضت استقلال عراق كه آن هم مانند نهضتتنباكو به رهبری روحانيت صورت گرفت : بعد از جنگ بين الملل اول ومتلاشی شدن حكومت عثمانی انگليسها عراق را احتلال و اشغال كردند روحانيتشيعه در آنجا قيام كرد آيه الله ميرزای شيرازی كوچك ( جنبش تنباكو راميرزای شيرازی بزرگ و جنبش عراق را ميرزای شيرازی كوچك اداره و رهبریكرد ) فرمان جهاد داد ، مسلمانان كشته های زيادی دادند تا بالاخره استقلالعراق را به دست آوردند آن نهضت هم يك مبارزه