امّا عبدالرحمن بن ملجم به قصد قتل اميرالمؤ منين عليه السّلام به كوفه آمد و در محلّه بنىكِنْدَه كه قاعدين خوارج در آنجا جاى داشتند فرود شد ولكن از خوارج قصد خويش را مخفىمى داشت كه مبادا منتشر شود در اين ايّام كه به انتظار كشتن اميرالمؤ منين عليه السّلام روزبـه سر مى برد وقتى به زيارت يكى از اصحاب خويش ‍ رفت در آنجا قَط امِ بنت اخضرتيميّه را ملاقات كرد و او سخت نيكو روى و مشگين موى بود و پدر و برادر او را كه از جملهخـوارج بـود اميرالمؤ منين عليه السّلام در نهروان كشته بود از اين جهت او را با على عليهالسـّلام خـصـومـت بـى نـهـايـت بـود، ابـن مـلجـم را چـون نـظـر بـهجـمـال دل آراى او فتاد يك باره دل از دست بداد؛ لاجرم از در خواستگارى قَطامِ بيرون شد،قطام گفت كه چه مَهْر من خواهى كرد؟ گفت : هرچه بگوئى ! گفت : صداق من سه هزار درهمو كـنـيزكى و غلامى و كشتن على بن ابى طالب است ! ابن مُلجم گفت كه تمام آنچه گفتىمـمـكـن اسـت جـز قـتـل عـلى كـه چـگـونـه از بـراى مـن ميسّر شود؛ قطامِ گفت : وقتى كه علىمشغول به امرى باشد و از تو غافل باشد ناگهان بر او شمشير مى زنى و غيلةً او را مىكـشـى پـس اگر كشتى قلب مرا شفا دادى و عيش خود را با من مُهنّا ساختى و اگر تو كشتهشوى پس آنچه در آخرت به تو مى رسد از ثوابها بهتر است براى تو از آنچه در دنيابـه تـو مـى رسـد. ابـن مـلجـم دانست كه آن ملعونه با او در مذهب موافقت دارد گفت : به خداسوگند كه من نيز به اين شهر نيامده ام مگر براى اين كار، قطام گفت كه من از قبيله خودجـمـعـى را با تو همراه مى كنم كه تو را در اين امر معاونت كنند، پس كس فرستاد به نزدوَرْدان بـن مُجالد كه از قبيله او بود و او را براى يارى ابن ملجم طلبيد. و ابن ملجم نيز دراين اوقات كه مصمم قتل على عليه السّلام بود وقتى شبيب بن بَجْرَه را كه از قبيله اشجعبود و مذهب خوارج داشت ديدار كرد گفت : اى شبيب ! هيچ توانى كه كسب شرف دنيا و آخرتكـنـى ؟ گـفـت : چـه كـنـم ؟ ابـن مـلجـم مـلعـون گـفـت كـه درقـتـل عـلى ، مرا اعانت كنى ، شبيب گفت : يابن ملجم ! مادر به عزاى تو بگريد انديشه مراهـولنـاك كـرده اى چـگـونـه بدين آرزو دست توان يافت ؟ ابن ملجم گفت : چندين ترسان وبددل مباش ‍ در مسجد جامع كمين مى سازيم و هنگام نماز فجر بر وى مى تازيم و كار او رابـا شـمشير مى سازيم و دل خود را شفا مى بخشيم و خون خود را باز مى جوئيم . چندان ازايـنگونه سخن كرد كه شبيب را قوى دل ساخت و با خود همدست و همداستان نمود و او را باخـود به نزد قَطامِ برد و در اين هنگام آن ملعونه در مسجد اعظم بود و قبّه و خيمه از براىاو برپا كرده بودند و به اعتكاف مشغول بود، پس ابن ملجم از اتفاق شبيب با خود، قطامرا آگـهـى داد آن مـلعـونـه گـفـت : هـرگـاه كـه خـواسـتـيـد او را بـهقـتل آريد در اينجا به نزد من آئيد؛ پس آن دو ملعون از مسجد بيرون شدند و چند روزى بهسـر بـردند تا شب چهارشنبه نوزدهم رسيد، پس ابن ملجم با شبيب و وَرْدان به نزد قَطامدر مـسـجـد حـاضـر شـدند آن ملعونه بافته اى چند از حرير طلبيد و بر سينه هاى ايشانمـحـكـم بـبـسـت و شـمـشـيـرهـاى زهـر آب داده را بـداد تـاحـمايل كردند و گفت چون مردان مرد انتها زفرصت بريد و چون هنگام رسيد وقت را از دستنـدهـيـد؛ آن سـه تـن از نـزد آن مـلعـونـه بـيـرون شـدنـد و درمـقـابـل آن درى كـه حـضـرت امـيـرالمـؤ مـنـيـن عـليـه السـّلام از آنداخِل مسجد مى شد، بنشستند و انتظار حضرت اميرالمؤ منين عليه السّلام را مى بردند. و همدر اين ايّام كه اين سه ملعون به اين خيال بودند وقتى اشعث بن قيس را ديدار كرده بودندو او را از عزم خويشتن آگاهى داده بودند اشعث نيز اعانت ايشان را بر ذمّه نهاده بود تا درايـن شـب كه ليله نوزدهم بود او نيز حسب الوعده خويش به نزد ايشان آمد. و حُجْر بن عدىرحـمـه اللّه كـه از بزرگان شيعيان بود آن شب را در مسجد به سر مى برد ناگهان بهگـوش او رسـيـد كـه اشـعـث مـى گـويـد: يابن ملجم ! در كار خويش بشتاب و سرعت كن درانـجـاح حاجت خويش كه صبح دميد و رسوا خواهى گرديد. حُجْر از اين سخن غرض ايشان رافهميد و با اشعث ، گفت : اى>X.كـار از حـدّ گـذشـت چـون بـه مـسـجـد رسـيـد صـداى مـردم را شـنـيـد كـه بـهقتل آن حضرت خبر مى دهند.
اكـنـون بـيـان كـنـيـم حـال حـضـرت امـيـرالمـؤ مـنـيـن عليه السّلام را در آن شب : از امّكلثومنقل شده كه فرمود چون شب نوزدهم ماه رمضان رسيد پدرم به خانه آمد به نماز ايستاد، منبراى افطار آن جناب طبقى حاضر گذاشتم كه دو قرصه نان جو با كاسه اى از لَبَن ومقدارى از نمك سوده در آن بود چون از نماز فارغ شد، چون آن طبق را نگريست بگريست وفرمود: اى دختر! براى من در يك طَبَق دو نانخورش ‍ حاضِر كرده اى مگر نمى دانى كه منمـتـابـعـت برادر و پسر عمّ خود رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم مى كنم ؟ اى دختر!هـركـه خـوراك و پوشاك او در دنيا نيكوتر است ايستادن او در قيامت نزد حق تعالى بيشتراسـت ، اى دخـتـر! در حـلال دنـيا حساب است و در حرام دنيا عذاب . پس برخى از زهد حضرترسـول صـلى اللّه عـليـه و آله و سـلّم را تـذكـره فـرمـود آنـگاه فرمود: به خدا سوگندافـطـار نكنم تا از اين دو خورش ، يكى را بردارى ؛ پس من كاسه لَبَن را برداشتم و آنحضرت اندكى از نان جو با نمك تناول فرمود و حمد و ثناى الهى به جا آورد و برخاستو بـه نـمـاز ايـسـتـاد پـيـوسـتـه مـشـغـول ركـوع و سـجـود بـود و تـضـرّع وابـتـهـال بـه درگاه خالق متعال مى نمود و نقل شده كه آن حضرت در آن شب بسيار از بيتخود بيرون مى رفت و داخل مى شد و به اطراف آسمان نظر مى كرد و اضطراب مى نمود وتـضـرّع و زارى مـى كـرد و سوره يس را تلاوت فرمود و مى گفت : اَللّهُمَّ ب اركْ لى فىالْمَوْتِ ؛ يعنى خداوندا مبارك گردان براى من مرگ را، بسيار مى گفت : اِنّا للّهِ وَاِنّا اِلَيْهِ راجـِعـُونَ و كـلمـه مـبـاركه لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلا بِاللّهِ العَلِىِّ الْعَظيمِ را بسيار مكرر مى كرد وبسيار صلوات مى فرستاد و استغفار مى نمود.
و ابـن شـهـر آشـوب و غيره روايت كرده اند كه حضرت در تمام آن شب بيدار بود و براىنماز شب بيرون نرفت به خلاف عادت هميشه خويش .
امّ كـلثـوم عـرض كـرد: اى پـدر! ايـن بـيـدارى و اضـطـراب شـما در اين شب براى چيست ؟فرمود: در صبح اين شب من شهيد خواهم شد! عرض كرد: بفرمائيد جعده به مسجد رود و بامـردم نـمـاز گـزارد، (جـعـده فـرزنـد هـبـيـره است و مادرش امّ هانى خواهر اميرالمؤ منين عليهالسـّلام اسـت ) فـرمـود: (بـگـويـئد جعده به مسجد رود و با مردم نماز گزارد)؛ پس بىتـوانـى فـرمـود كـه از قـضـاى الهـى نـمـى تـوان گـريـخـت و خـود آهـنگ رفتن به مسجدنمود.(101)
و روايـت شـده كـه در آن شـب آن حـضـرت بيدار بود و بسيار بيرون مى رفت و به آسماننـظـر مـى افكند و مى فرمود:به خدا قسم كه دروغ نمى گويم و دروغ به من گفته نشدهايـن اسـت آن شـبـى كـه مـرا وَعـْده شـهادت داده اند، پس به مضجع خويش ‍ برمى گشت پسزمـانـى كـه فـجـر طـالع شـد (اِبـْن نـَبـّاح ) مؤ ذّن آن حضرت درآمد و نداى نماز در داد،حـضـرت به آهنگ مسجد برخاست چون به صحن خانه آمد مرغابيان چند كه در خانه بودندبـه خـلاف عـادت از پـيـش روى آن حـضـرت درآمدند و پر مى زدند و فرياد و صيحه همىكـردنـد بـعـضـى خـواسـتند كه ايشان را برانند حضرت فرمود: (دَعُوهُنَّ فاِنَّهُنَّ صَوآئحُتـَتـْبـَعـُهـا نـَوآئحُ)(102) يـعـنـى بـگـذاريـد ايـشـان را بـهحـال خود همانا ايشان صيحه زنندگانند كه از پى ، نوحه كنندگان دارند. و به روايتىام كـلثـوم يـا امـام حـسـن عـليـه السـّلام عـرض كـرد: اى پـدر! چـرافـال بـد مـى زنـى ؟ فـرمـود: فـال بـد نـمـى زنـم ولكـندل شـهـادت مـى دهـد كـه كـشته مى شوم يا آنكه فرمود: اين سخن حقّى بود كه به زبانمجـارى شـد؛ آنگاه سفارش مرغابيان را به امّكلثوم نمود و فرمود: اى دخترك من ! به حق منبـر تـو كـه ايـنـهـا را رها كنى ؛ زيرا كه محبوس داشتى چيزى را كه زبان ندارد و قادرنيست بر سخن گفتن ، هرگاه گرسنه يا تشنه شود پس آنها را غذا ده و سيراب كن و اگرنه رها كن بروند و از گياههاى زمين بخورند و چون به در خانه رسيد قلاب ، در كمربندآن حضرت بند شد و از كمر مباركش باز شد حضرت كمر را محكم بست و اشعارى چند انشادكرد كه از جمله اين دو بيت است :
(مـورّخ امـيـن (مـسـعـودى ) گـفـته در خانه آن حضرت از تنه درخت خرما بود و چون خواستبـيـرون برود در باز نمى شد و مشكل شده بود فتح ، آن حضرت در را از جا كند و كنارىنـهـاد و اِزار خـود بـگـشـود و مـحـكـم بـسـت و ايـن دو شـعـر را انـشـاد فـرمـود:اُشْدُدْ...)(103)
شعر :